‘Zet de gouden berg van zorgprocesdata in voor waardegedreven zorg’ - Pien Naber

07-07-2021
2929 keer bekeken

Nederland heeft een unieke set ziekenhuiszorgdata die uitstekend kan dienen voor het optimaliseren van zorg en het inzichtelijk maken van kosten. Pien Naber vertelt hoe de brug tussen proces/kosten-data en uitkomstdata een database met ongekende mogelijkheden voor betaalbare zorg kan creëren.

 

“Van alle ziekenhuiszorg in Nederland worden per patiënt bijna alle activiteiten van de geleverde zorg op uniforme wijze vastgelegd. Het vastleggen van deze activiteiten wordt sterk gereguleerd en gecontroleerd, omdat het bepalend is voor de rekening die het ziekenhuis aan de zorgverzekeraar stuurt. Door een prijskaartje te hangen aan de activiteiten (activity based costing) kun je hiermee ook kosten in beeld brengen van elke gewenste patiëntengroep. Weet je die data goed te benutten en te combineren met uitkomstdata, dan zijn de mogelijkheden ongekend.” 

Dat klinkt eenvoudig…?

Klopt, maar dat is het natuurlijk niet: elk ziekenhuis is uniek, elke patiënt is uniek en daarmee zijn geen twee zorgprocessen hetzelfde. Dus wie selecteer je en wie en wat vergelijk je op wat voor manier met elkaar om wat te leren? Elke vraag behoeft weer een ander stukje informatie. Door te weten welke informatie er is en de juiste data bij elkaar te brengen kunnen we al veel inzicht in zorgprocessen bieden. Dit gebeurt steeds meer en het heeft al vele verbeterslagen en daarmee grote besparingen opgeleverd. Toch is deze bak aan uniforme data, deze gouden berg, nog onbekend en onbemind. En dat is zonde. De Nederlandse situatie waarbij we zoveel uniforme data hebben die vergelijkbaar is tussen ziekenhuizen, is uniek in de wereld.” 

Je noemt de Nederlandse situatie uniek. Leg uit.

De infrastructuur die in Nederland is ontstaan door de financieringssystematiek, waarbij de NZa de regels rondom registratie strak in de hand houdt, maakt dat er al veel uniformiteit van data is, die dus ook nog eens centraal verzameld wordt. Voeg daar de uitkomstdata aan toe en we hebben een machtige database met een niet te bevatten potentiële schat aan informatie. 

Hoe wordt er binnen de zorg naar de mogelijkheden gekeken?

Veel medici en kwaliteitsmedewerkers weten niet dat er al zoveel mogelijk is als het gaat om inzicht in de kosten van een zorgpad. De afgelopen jaren is de kwaliteit van de facturatiedata sterk verbeterd. Goede registratie loont voor de inkomsten van het ziekenhuis en de artsen. Daarom is hier ook steeds meer aandacht voor gekomen. Er is nog wel verschil per ziekenhuis. Naar mijn idee lopen de UMC’s hier bijvoorbeeld nog in achter. Jammer, want daar zou het nu juist zo mooi ingezet kunnen worden voor onderzoek en innovatie. Op de laatste fysieke bijeenkomst van Linnean raakte ik aan de praat met Arie Franx, hoogleraar verloskunde in het Erasmus en mede-oprichter van Linnean. Hij was ervan overtuigd dat er nog helemaal geen geschikte data beschikbaar is om kosten in beeld te brengen en hij is daarin niet de enige. Ik vertelde hem hoe ik er naar keek en wat mijn ervaringen waren. Arie nodigde mij toen uit om deel te nemen aan de werkgroep Kosten van Linnean, waarin we met gelijkgestemden nu een prachtig advies hebben geschreven over de mogelijkheden die er op dit gebied al zijn. 

Je praat over een gouden berg. Wat kunnen ziekenhuizen met die data?

Er is steeds meer aandacht voor zinnige en zuinige zorg. Het is bij de meeste mensen nu wel doorgedrongen dat als we zo doorgaan, we de zorg in de toekomst niet meer kunnen betalen. En hoewel veel medici en kwaliteitsmedewerkers hier zich niet van bewust zijn, van die kosten hebben we dus al een behoorlijk scherp beeld. Bedrijven als Perfomation, Logex, i2i en DHD hebben aan de hand van de beschikbare data benchmarks gemaakt. Het gebruik hiervan geeft inzicht in zorgprocessen en kosten. 

Gelukkig wordt het steeds vaker geaccepteerd dat het loont om naast gezondheidsuitkomsten/kwaliteit ook naar de kosten te kijken. Wel is dit vaak nog in projectvorm. De volgende stap is om het gebruik van deze informatie te integreren in het reguliere proces. Zo krijg je een data driven organisatie.  

Wordt de zorg mee ‘data driven’?

Absoluut. Het ene ziekenhuis is daarin veel verder dan het andere. Neem de Santeon ziekenhuizen: zij delen data en gaan daarover in gesprek om van elkaar te leren. 

Wat de meesten er van weerhoudt dit ook te doen, is dat instellingen voor het verzamelen en ontsluiten van de data nog afhankelijk zijn van externe partijen. Een kostbare aangelegenheid. 

Nu is er al een niet commerciële landelijk centrale plek waar de data verzamelt wordt, dat is DHD. DHD valt onder de NVZ (Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen) en de NFU (Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra) en is daarmee van de ziekenhuizen zelf. Voor het ontsluiten van die data en het maken van gemakkelijk toepasbare analysetools is echter geld nodig en specialisten. Er zou landelijk geïnvesteerd moeten worden om dit een boost te geven. Daar zie ik een rol voor de overheid.

Hoe ziet de toekomst er volgens jou uit?

Mijn ideaalplaatje voor de toekomst: een uniforme registratie van proces en uitkomst informatie in het EPD, die vervolgens landelijk wordt samengebracht bij een partij als DHD.  Zorgprofessionals moeten nu vaak nog allerlei extra eigen databestanden bijhouden om hun uitkomstdata voor een specifieke patiëntengroep bij te houden. Hier moeten in de EPDs dus mogelijkheden voor gecreëerd worden. De eigen databestanden hoeven dan niet meer, wat de registratielast enorm doet verminderen. Een win-win. Alle data op 1 plek in 1 taal en minder registreren. We hebben de infrastructuur voor een groot deel dus al liggen, hij hoeft alleen maar uitgebreid en benut te gaan worden. Het grootste obstakel wordt op dit moment gevormd door de vele belangen, wie er gaat betalen, maar vooral door vastgeroeste overtuigingen.

In conclaaf: we kunnen dus al veel meer met de data die we nu hebben dan we ons veelal realiseren. Door uitkomsten af te zetten tegen kosten en het proces, kunnen we de zorg zo inrichten dat die ook in de toekomst van optimale kwaliteit en betaalbaar blijft. Dat is de volgende stap.

Webcast 'Waardegedreven Zorg met uitkomsten én kosten' op 30 september 2021

Op 30 september organiseert de werkgroep Kosten een webcast. Klik hier om uw interesse in dit evenement te tonen. 

Lees ook:

'Samenwerking medici en financiële experts nodig voor impuls kosten' - Wilbert van den Hout
‘Integrale aanpak is waardegedreven zorg op volle kracht’ - Jaco van der Kooij

Over Pien Naber:

Ik heb uiteenlopende functies gehad, waarmee ik een breed palet aan kennis en ervaring heb opgedaan. Juist de combinatie van al die kennis zet ik nu in en maakt dat ik mijn huidige werk kan doen. 
Ik ben mijn loopbaan gestart in een revalidatiecentrum. De jaren in de revalidatie zijn mijn bakermat en hebben mijn ideeën over kwaliteit van zorg gevormd: in de revalidatie ligt de focus op het optimaliseren van de kwaliteit van leven. De patiënt en zijn doelen bepalen het zorgproces. Er werd gestuurd op wat we nu PROMs noemen. De revalidatie was en is daarmee vanuit VBHC-perspectief zijn tijd ver vooruit. Naast de inhoudelijke kant van de zorg heb ik ook kennis over financiering, proces en registratie opgedaan. Daarmee kwam ik bij Performation terecht, een ict- en consultancy-bedrijf dat zorginstellingen ondersteunt in het berekenen van kostprijzen en leveren van managementinformatie. Daar heb ik veel kennis opgedaan in het toepassen van de data ten behoeve van verbeteringen. Voor deze analyses waren de gesprekken met de medisch specialisten altijd leidend. Door het samen met de artsen duiden van analyse uitkomsten en zoeken naar verbetermogelijkheden, hebben we in veel ziekenhuizen en bij uiteenlopende specialismen veranderingen in gang gezet. Het waren niet altijd makkelijke gesprekken, simpelweg omdat de artsen niet gewend waren dat er vanuit de data naar hun dagelijkse werk gekeken werd. Meestal ging het verbeteren van kwaliteit en het verminderen van kosten hand in hand, een koppeling waaraan Michael Porter woorden gaf, wat mij ertoe dreef me te specialiseren in waardegedreven zorg.

Inmiddels ben ik zelfstandige. Mijn opdrachten zijn divers. Zowel bij koepelorganisaties als bij ziekenhuizen kom ik over de vloer. Op dit moment ondersteun ik een STZ-ziekenhuis bij een certificeringstraject op het gebied van doelmatigheid van zorg. Het bedrijf dat de certificering uitvoert, i2i, analyseert facturatiedata aan de hand van doelmatigheidsindicatoren. Ook bij i2i zijn de gesprekken met de medisch specialist leidend. Dat maakt het zo krachtig. Het traject levert het ziekenhuis veel inzichten en verbeterslagen op. Een mooi traject om te ondersteunen.

Het Linnean Initiatief is een landelijk netwerk van meer dan 1000 gedreven patiënt(vertegenwoordigers), zorgverleners, zorgverzekeraars, onderzoekers en leveranciers. Samen willen wij de implementatie van waardegedreven zorg versnellen.

Afbeeldingen

X (voorheen Twitter)

Volg Linnean online

  

Over ons

Het Linnean Initiatief is een landelijk netwerk van koplopers en aanjagers van waardegedreven zorg. 

Lees meer

Linnean-netwerk

Ook deelnemen aan het Linnean-netwerk?
Sluit u aan bij het netwerk.

Contact

Stichting Linnean Initiatief
KvK: 75738007

Neem vooral contact met ons op voor meer informatie, tips of suggesties.

linnean@zinl.nl
Contact

 

 

Cookie-instellingen