Stap 3: Zorguitkomsten én kosten inzichtelijk

Maak op groepsniveau patiënt-relevante zorguitkomsten én kosten inzichtelijk. Hierbij geldt: wees pragmatisch. Begin met de zorguitkomsten en kosten die voorhanden zijn.

Zorguitkomsten

• Zorguitkomsten moeten voor de (meeste) patiënten relevant zijn én beïnvloedbaar zijn. Meet bij voorkeur maximaal 10 zorguitkomsten, bestaande uit:
  • Een beperkt aantal klinische zorguitkomsten (bijvoorbeeld bijwerkingen en complicaties). Zorgverleners stellen deze vast en rapporteren deze in het elektronisch patiëntendossier (EPD).
  • Door de patiënt-gerapporteerde zorguitkomsten (PROs). Deze worden doorgaans verzameld via gevalideerde vragenlijsten. Je kunt ook kiezen voor het toevoegen van patiënt-gerapporteerde ervaringen (PREs). Deze gaan in op de ervaringen van patiënten met zorg (bijvoorbeeld de bejegening, informatievoorziening en wachttijden). Dit kan extra informatie geven over hoe het zorgpad verbeterd kan worden.
• Gebruik zo mogelijk bestaande, (inter)nationale uitkomstensets. Dat is efficiënter en maakt het vergelijken van zorguitkomsten tussen zorginstellingen mogelijk. Het landelijk programma Uitkomstgerichte Zorg heeft specifieke uitkomstensets voor een groot aantal aandoeningen ontwikkeld. Andere opties zijn uitkomstensets die binnen de beroepsgroep, kwaliteitsregistratie, of bijvoorbeeld door ICHOM of PROMIS zijn vastgesteld. Als er nog geen (passende) uitkomstenset beschikbaar is, kun je gebruik maken van ter beschikking staande klinische zorguitkomsten. Daarnaast kun je achterhalen wat voor de patiënt belangrijk is, bijvoorbeeld via focusgroepen. Of maak gebruik van het adviesrapport generieke PROs met bijbehorende handreiking. De generieke PROs kunnen worden aangevuld met specifieke uitkomsten. 

Kosten

• De Linnean werkgroep Kosten heeft een advies geschreven over het meten en gebruiken van kosten in de zorginstelling. Samengevat raden zij aan om initieel in de Nederlandse setting Activity-Based Costing (ABC) te gebruiken. ABC is al standaard in veel Nederlandse ziekenhuizen: voor elke patiënt worden de zorgactiviteiten geregistreerd in een Diagnose Behandelcombinatie (DBC). Voor elke DBC is de zorginstelling wettelijk verplicht om een kostprijs te berekenen. Deze moeten worden aangeleverd bij de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). Een kostprijs geeft de kosten weer voor de gemiddelde patiënt met een bepaalde DBC-code. Deze kostprijs kan ook in dashboarding toegepast worden. Houd hierbij in gedachte dat deze prijs niet één op één overeenkomt met het totaal aan door de zorgverzekeraar vergoede kosten. Meer weten? Lees het whitepaper.
• Identificeer de kostendrijvers. Vaak is bekend welke zorgactiviteiten gepaard gaan met hoge kosten.
• Om nauwkeuriger kosten per zorgverlenende functie in beeld brengen kan Time-Driven Activity-Based Costing (TDABC) behulpzaam zijn. TDABC is een techniek waarbij personele kosten inzichtelijk worden gemaakt. Personele kosten zijn vaak de grootste uitgavenpost met de meeste variatie. In TDABC wordt middels observaties en/of vragenlijsten onder zorgverleners, en declaratiedata inzichtelijk gemaakt welke zorgactiviteiten plaatsvinden, hoeveel tijd deze kosten, en welke kosten hiermee gepaard gaan (zie voorbeeld, ook in video). Om de efficiëntie in het zorgpad te verbeteren, is het verstandig goed te kijken naar een gedisciplineerd zorgontwerp en de manier waarop personeel wordt ingezet. Wordt de juiste zorg op de juiste plaats door de juiste persoon geleverd?

→ Naar stap 4