Stelling 1: de berekende kosten zijn te onbetrouwbaar om te gebruiken voor waardegedreven zorg

Dagvoorzitter Kees Ahaus leidde een paneldiscussie met tafelgasten Pien Naber, Ineke Middelveldt en Angelique Weel-Koenders. De discussie werd gevoerd aan de hand van twee stellingen, elk ingeleid met een filmpje (vanaf minuut 4:45). Met de stelling ‘de berekende kosten zijn te onbetrouwbaar om te gebruiken voor waardegedreven zorg’ is Jean-Bart Bügel, Manager Finance & Control in het Franciscus Gasthuis, is het oneens: “Naar mijn idee kun je in de praktijk al heel veel met die kostprijzen. Natuurlijk is er verfijning mogelijk en dat zal zeker bijdragen aan meer inzicht, maar op een gegeven moment is het ook gewoon beginnen. Dat lijkt mij heel belangrijk. Linnean-voorzitter Arie Franx, tevens hoogleraar Verloskunde in het Erasmus MC ziet dat clinici vaak onvoldoende inzicht hebben in de kosten van keuzes binnen het behandelplan. “Keuzes die we wel moeten maken. Als we die kosten wel meewegen, afgezet tegen wat dat voor gezondheidswinst oplevert, dan moet je er meer inzicht in hebben.”

Vervolgens wordt er aan tafel verder gepraat over de stelling. Dagvoorzitter Kees Ahaus, hoogleraar Health Services Management & Organisation bij Erasmus School of Health Policy & Management nodigt Pien Naber, strategisch zorgadviseur, uit om haar visie te delen (vanaf minuut 8:45): “Hoe we in Nederland de verrichtingen vastleggen in EPD’s, dat is uniek in de wereld. Dat we in elk ziekenhuis de kostprijs moeten berekenen voor die verrichtingen is ook uniek. Dat is heel waardevolle informatie, maar we zien dat het heel lastig is om die informatie in te zetten en te zorgen dat het de werkvloer bereikt.” 

We moeten breder kijken dan de verrichtingencodes, vult Ineke Middelveldt, strategisch adviseur UMCG, vanaf minuut 13:27 aan. “Binnen waardegedreven zorgtrajecten zien we activiteiten die waarde toevoegen voor de patiënt - bijvoorbeeld door de verpleegkundige -, waarvoor geen verrichtingencode kan worden geschreven. We moeten op een andere manier kijken naar bekostiging. Willen we met elkaar die stap maken, dan moeten we in gesprek met zorgaanbieders en zorgverzekeraars.”

Stelling 2: Kosten zijn voor de behandelkeuze niet relevant

Ook de tweede stelling ‘Kosten zijn voor de behandelkeuze niet relevant’ werd ingeleid met twee meningen op film (vanaf minuut 19:14). Peter van der Meer, voorzitter RVB Albert Schweitzer ziekenhuis, is het niet eens met die stelling: “Ik denk dat je in het proces voorafgaand aan de echte keuze in de spreekkamer heel goed kunt uitvogelen wat kosten zijn en ook wat de deelkosten zijn. Heb je kosten inzichtelijk en kun je ze vergelijken met kosten van dezelfde soort, dan is het zaak om daarnaar te handelen.” Patiëntenvertegenwoordiger GGZ Paul Ulrich is het eens met de stelling en begrijpt dat zorgverleners moeite hebben om bij elke individuele patiënt rekening te houden met de kosten. “Je zit in de spreekkamer, wat wil je dan? Het beste voor die patiënt die tegenover je zit. Wat wil de patiënt, het beste wat hem geboden kan worden. Je gaat voor het maximale.”  

Angelique Weel-Koenders, bijzonder hoogleraar bij Erasmus School of Health Policy & Management, benadrukt vanaf minuut 21:50 dat we eerst naar uitkomsten moeten kijken. Zijn die uitkomsten voor een bepaalde behandeling gelijk, dan pas ga je naar de kosten. Ze haalt ter illustratie een praktijkvoorbeeld van Santeon over dure geneesmiddelen aan. Vanaf minuut 26:06 gaat Angelique in op de toevoegingen en uitdagingen van Time-Driven Activity Based Costing. “Ik denk dat het inzichtelijk maakt waar de tijd in gaat zitten, wat overigens een dynamisch proces is - tien jaar geleden was de tijd die we aan een bepaalde activiteit besteedden totaal anders dan nu. Ik denk dat het meerwaarde biedt voor complexere patiënten met multimorbiditeit binnen een ziekenhuis, omdat elke individuele specialist daar meer tijd aan kwijt is.”

De volgende vragen (vooraf ingezonden en live via de chat) werden tijdens de uitzending door de panelleden beantwoord:

• Als kosten relevant zijn, waarom zijn ze dan zo ondoorzichtig? (vanaf minuut 28:03);
• TDABC is ook een mooie manier om consensus te krijgen over zorgpaden binnen een vakgroep. Herkennen jullie dit? (vanaf minuut 31:34);
• ‘Het moet goedkoper’ in plaats van de juiste zorg bieden, dat is iets waar zorgprofessionals slechte ervaringen mee hebben. Hoe voorkomen we dit? (vanaf minuut 32:50);
• Wie kan helpen bij kostenanalyses? (vanaf minuut 37:40)

Advies werkgroep Kosten

De aanleiding van de webcast was de lancering van het advies ‘Waardegedreven zorg met uitkomsten én kosten’ van de werkgroep Kosten van het Linnean Initiatief. Werkgroepvoorzitter en gezondheidseconoom in het LUMC Wilbert van den Hout presenteert dit advies en de hieruit volgende concrete actiepunten vanaf minuut 42:06.
De voornaamste boodschap uit het advies is dat er al heel veel kan op het gebied van kosten, maar dat medici, financiële professionals en informatici hierin moeten samenwerken. Om aan de slag te kunnen, moeten ten eerste de juiste patiëntgroepen geïdentificeerd worden. Daarnaast moet het toewijzen van kosten aan patiënten ziekenhuisbreed gebeuren, dat is echt belangrijk om het impact te laten hebben. Voor die impact moeten rapportages voor patiëntengroepen beschikbaar komen. Van den Hout sluit af met een actiepunt waar de werkgroep Kosten zelf niet helemaal uitkwam en dat daarom een mogelijke nieuwe richting is voor de werkgroep: het meenemen van kosten over organisatiegrenzen heen, denk aan patiëntkosten en maatschappelijke kosten. Hij roept de kijkers daarbij op hierover mee te denken en zich aan te sluiten bij de werkgroep Kosten als er ideeën zijn om dit mogelijk te maken.

Voor de pdf-versie van het advies klikt u hier. 

Deelsessies

Na het plenaire gedeelte van de webcast, konden kijkers kiezen tussen vijf deelsessies waarin verschillende aspecten van kosten aan bod kwamen. Via deze link komt u op de ‘teaser’ van de deelsessies en hieronder worden de sessies tekstueel kort uitgelicht.  

Deelsessie: Christine Bennink - WGZ-breuk bij multipel myeloom

Christine Bennink, projectleider/onderzoeker VBHC Multipel Myeloom, nam de kijker mee in de stappen om tot betekenisvolle invulling van de WGZ-breuk van Porter te komen. Met toepassing van dit meetmodel wordt het mogelijk om te sturen op het verbeteren van de kwaliteit én doelmatigheid in de behandeling van Multipel Myeloom.

Kijk deze deelsessie terug

Lees meer: Proeftuin multipel myeloom - Regionale Oncologienetwerken

Deelsessie: Jean-Bart Bügel - WGZ en de planning-en-control-cyclus

Deze deelsessie werd gehost door Jean-Bart Bügel, die meer vertelde over het borgen van waardegedreven zorg in de planning-en-control-cyclus. Op die manier komt het ook op de managementtafel terecht en kan er worden gestuurd op verandering in kwaliteit van leven afgezet tegen de kosten die voor die verandering gemaakt zijn.  

Kijk deze deelsessie terug

Lees meer: ‘Sturen op uitkomsten, kwaliteit en kosten activeert enorm’ - Jean-Bart Bügel, Franciscus Gasthuis

Deelsessie: Jaco van der Kooij - Van DBC- naar patiëntselecties

Business controller en projectleider waardegedreven zorg in het Maasstad ziekenhuis Jaco van der Kooij ging eerst in op de achtergrond van DBC’s, waarna hij vertelde wat het nut van kostendata op patiëntniveau is. Aan bod kwamen enkele landelijke initiatieven op het gebied van kostendata over de as van de patiënt, uiteenlopend van ‘zelf doen’ tot een dataplatform. Ook haalde hij een aantal praktische zaken / ervaringen aan, die hij als business controller en projectleider waardegedreven zorg zelf heeft opgedaan.  

Kijk deze deelsessie terug

Lees meer: ‘Integrale aanpak is waardegedreven zorg op volle kracht’ - Jaco van der Kooij

Deelsessie: Fiona Koster - kostprijssystematiek waaronder TD-ABC in de praktijk

Fiona Koster, PhD-kandidaat VBHC in het Maasstad Ziekenhuis, schetste het theoretisch kader van de kostprijssystematiek. Wat is een kostprijs en hoe kunnen we kostprijzen gebruiken om inzicht te krijgen in de kosten van een ziektebeeld? Vervolgens lichtte ze toe hoe Time-Driven Activity Based Costing in de dagelijkse praktijk ingezet kan worden, wat de meerwaarde is en wat de uitdagingen zijn.

Kijk deze deelsessie terug

Lees meer: ‘Kosten zijn ondergeschoven kindje waardegedreven zorgonderzoek, maar zó belangrijk’ - Fiona Koster

Deelsessie: Ineke Lokker - Kwaliteit en kostprijzen transparant benchmarken tussen SAZ-ziekenhuizen

Ineke Lokker, programmamanager bij SAZ, vertelde over de waardegedreven zorgtrajecten binnen de SAZ-ziekenhuizen worden. Daarvoor gebruiken ze gestandaardiseerde kostprijzen. Zodoende hoeven de kostendata van individuele ziekenhuizen niet compleet (en) accuraat te zijn. En de focus komt te liggen op de verschillen in behandeling , in plaats van op de verschillen in kostprijzen. De vraag ‘doen we de juiste dingen?' kan dan met recht gesteld en beantwoord worden.

Kijk deze deelsessie terug

Lees meer: Zes lessen voor continue verbetering van zorg - Ineke Lokker op Qruxx

De webcast wordt vanaf minuut 59:50 afgesloten met een korte bespreking van de inhoud van de deelsessies door Kees Ahaus, Jean-Bart Bügel en Pien Naber. De belangrijkste boodschap van de avond? Om uitkomsten aan kosten te verbinden moeten medische professionals, financiële professionals en dataspecialisten samenwerken.