Het volledige CTC-zorgpad project werd voorafgegaan door een innovatieproject voor patiënten die na een hartoperatie moesten herstellen, vertelt Mark. “We merkten dat de postoperatieve follow-up niet voor alle patiënten hetzelfde was. Bij de ene cardioloog werd de patiënt een keer per maand gezien, bij de andere eens per twee weken. We wilden dat dit voor iedereen hetzelfde werd, oftewel het zorgpad standaardiseren.” Die ambitie leidde tot de ontwikkeling van de Box Surveillance. De Box is een doos met digitale apparatuur die de patiënt thuis zelfstandig kan gebruiken om zijn eigen toestand te monitoren. In de Box zitten onder andere een stappenteller, een weegschaal, een bloeddrukmeter en apparatuur om een hartfilmpje te maken. Behalve het invoeren van de Box zijn er digitale consulten ingevoerd voor patiënten die dat wilden en werden de controles gestandaardiseerd; alle patienten kregen na twee weken, na drie maanden en na 12 maanden een controle.
Uitbreiding zorgpad
“Patiënten gaven terug dat ze deze vorm van thuismonitoring prettig vonden. We besloten deze opzet uit te breiden naar de fase voor de operatie en zo de patiënt centraal staat in de hele patiëntreis. Niet alleen tijdens en na de operatie, maar ook daarvoor. Mensen die aan hun hart geopereerd moeten worden, staan namelijk gemiddeld lang op een wachtlijst. In die weken gebeurt er niet zoveel. De cardioloog ziet de patiënt vaak één keer, maar er is geen sprake van prehabilitatie en er is geen actieve screening naar psychosociale problemen.”
Fit for surgery
In de periode voorafgaand aan de operatie was er dus weinig sprake van monitoring en was er nog veel onduidelijkheid over de situatie van de patiënt. “Het is belangrijk dat patiënten fit for surgery zijn. Ga je fitter de operatie in, dan is de tijd die je daarna in het ziekenhuis doorbrengt waarschijnlijk korter en kom je er ook fitter uit, met minder complicaties. Daarom bedachten we een prehabilitatie-programma voor patiënten in de periode voor de operatie. Dat programma bestaat uit een aantal componenten: diezelfde Box die we na de operatie uitdelen, met dezelfde meetapparatuur voor digitale thuismonitoring. De apparatuur heeft wederom als doel om de fitheid van de patiënt in kaart te brengen, maar nu gaat het om de situatie vóór de operatie. Met eventueel de optie om de operatie te vervroegen, als de toestand erg verslechtert. We hopen daarnaast dat de patiënt door het monitoren ook ‘aan’ wordt gezet - dat hij fitter wordt - en dat hij door de metingen zich ook actief betrokken voelt bij zijn gezondheid.”
Psychosociale aspect
In het programma is er tevens aandacht voor het psychosociale stuk, vertelt Mark. “Ik merk zelf aan mijn patiënten dat ze bang en onzeker zijn over hun naderende hartoperatie. Om die psychosociale aspecten in beeld te brengen, sturen we een vragenlijst uit naar de patiënt. Bij afwijkingen wordt hier extra aandacht aan besteed door een psycholoog, die met de patiënt op zoek gaat naar een passende oplossing.” Wat Mark in gesprekken met patiënten ook terugkreeg, is dat zij het vaak spannend vinden om in beweging te blijven. “We horen vaak dat patiënten als advies hebben gekregen om rustig aan te doen. Als gevolg doen ze bijna niets meer doen. Logisch, maar dat kan ervoor zorgen dat je als patiënt slechter de operatie in gaat. Om de patiënt in beweging te laten blijven hebben we met de afdeling fysiotherapie een beweegprogramma opgezet. In de app Physitrack krijgen patiënten elke dag beweegopdrachten die ze moeten uitvoeren. Denk aan een stuk lopen of andere oefeningen. De fysiotherapeut kan vervolgens zien of de patiënt de oefeningen ook heeft uitgevoerd en zo niet, dan kan daarover een gesprek worden gevoerd. De zwaarte van de oefeningen wordt gestuurd door de cardioloog op basis van het bestaande ziektebeeld.” Tot slot is de revalidatie bij Basalt een belangrijke factor in het fit worden van de patiënt na de operatie. We zijn de start van de revalidatie na de opname in het ziekenhuis aan het vervroegen, eerst was dit 6 weken na ontslag, en nu streven we naar 2-3 weken na ontslag. Hierdoor komen patiënten sneller in beweging en herstellen ze sneller.”
Multidisciplinair team
Ook de informatievoorziening voor de operatie wordt verbeterd. Er komt een website met daaop een film, waarin een patiënt uitleg krijgt hoe het prehabilitatie-programma werkt. In deze film wordt het zorgpad doorlopen vanuit het perspectief van de patiënt, en niet vanuit de arts. De patiënt heeft een belangrijke rol in het multidisciplinaire zorgpad cardiothoracale chirurgie. Mark: “De cardiologen, thorax-chirurgen, anesthesisten en intensivisten vormen een hecht team voor dit zorgpad. Daarnaast spelen de fysiotherapie, geriatrie, diëtiek en psychologie een zeer waardevolle rol. De patiënt heeft een eigen aandeel door actief metingen te doen. Uiteindelijk willen we verder gaan met de integratie van de patient in het zorgpad door een buddy-systeem te creëren. Hiermee koppelen we een patiënt die het complete zorgpad al doorlopen aan een patiënt die net start met het traject. Als medici denken we in termen als: ‘u heeft een hartprobleem, wij gaan dat oplossen. Deze operatie en medicijnen heeft u nodig.’ Maar patiënten hebben vaak ook andere vragen, zoals ‘hoe is het eten in het ziekenhuis?’ of “Hoe ziet mijn kamer en de operatiekamer eruit?’. Dit zijn belangrijke vragen die patiënten zelf veel beter kunnen beantwoorden dan artsen.”
Tijdens het online werkbezoek aan LUMC op donderdag 16 februari (19:00-20:300 uur) hoorde je meer over dit onderwerp. Kijk dit werkbezoek terug.