'Patiënt aan tafel bij Santeon is win-winsituatie’ - Suzanne van Lint

Sofie Smulders 25-02-2021

Verbeterteams met een vaste plek voor de patiënt. Binnen Santeon, samenwerkingsverband van zeven ziekenhuizen, draaien er vijftien verbetertrajecten. Suzanne van Lint, projectleider waardegedreven zorg en PROMs in het St. Antonius Ziekenhuis, vertelt over de rol van de ‘patiënt aan tafel’.

Suzanne van Lint  is een van de sprekers tijdens de netwerkbijeenkomst van 4 maart a.s., met als thema ‘Patiëntparticipatie écht centraal zetten, hoe dan?’ 

Hoe ziet patiëntenparticipatie in jullie verbetertrajecten eruit?

Per verbetertraject van Santeon hebben de verschillende ziekenhuizen lokaal een verbeterteam. Bij patiëntparticipatie onderscheiden we twee niveaus: het individueel niveau – gericht op de individuele patiëntenzorg tussen zorgverlener en patiënt,  onder meer samen beslissen – en het collectief niveau. Op collectief niveau zetten wij de patiënt met name aan tafel. Ons uitgangspunt is dat er in een verbeterteam altijd een of twee patiënten zitten. 

Hoe en wanneer betrekken jullie de patiënt bij de verbetercyclus?

Bij het opstarten van een verbetertraject stellen we een multidisciplinair verbeterteam samen. Dat is vaak ook direct het moment dat de patiënten worden uitgenodigd. De medisch leider adviseert welke patiënten geschikt zijn voor de rol. Ze moeten met name verder kunnen kijken en denken dan zichzelf; waarde hechten aan het collectieve belang. De patiënt kan op verschillende momenten input leveren. Dat begint bij het opstellen van de scorekaart. Naast het voorleggen van de set van indicatoren die we gaan meten bij de patiëntenvereniging, denken ook de patiënten uit de lokale verbeterteams mee welke indicatoren belangrijk zijn. Vervolgens neemt de patiënt plaats in de data-besprekingen, die tweejaarlijks plaatsvinden. Met name bij het duiden van de resultaten spelen de patiënten een grote rol. We zien dat de richting van het gesprek vaak verandert door hun toedoen. Zij focussen op die uitkomsten die voor hen en dus voor de doelgroep van waarde zijn. De patiënt helpt ons met het beantwoorden van de vragen: waar gaan we mee aan de slag, waar ligt onze focus? 

Als concreet voorbeeld moet ik denken aan de kick-off van het verbetertraject diabetes. Bij het doornemen van de scorekaart kwamen we op de uitkomstmaat HbA1C, waarvoor we een subcategorie hadden aangebracht. We wilden kijken welke patiënten vorig jaar goed zaten en dit jaar niet. Een patiënt wees ons erop dat we erg gefocust waren op afwijkingen: “Jullie kijken vanuit de scorekaart vooral naar patiënten bij wie het niet goed gaat en of jullie ergens iets hebben laten liggen. Ik ben meer benieuwd naar de patiënten met wie het juist goed gaat.” Ik word steeds weer verrast door hun mindset, naar die andere manier van naar zorg kijken.

Wat levert die mindset jullie als organisatie op?

Het lukt ons beter om de focus echt op waarde te leggen, om te bepalen waar we energie in moeten steken om daadwerkelijk te kunnen verbeteren. Verder geeft patiëntparticipatie ons inzichten in afwijkende processen, daar zal ik zo een voorbeeld van geven. Zorgverleners hebben nog wel eens de neiging alles te willen verklaren en de reden daarvan soms te willen weerleggen. Patiënten wijzen ons met hun ervaring op de impact die het heeft. We spreken niet over, maar mét patiënten. 

Heb je concrete voorbeelden van verbeterinitiatieven?

De reumapatiënten in ons verbeterteam had een mooi voorbeeld. Een kwestie die vooraf helemaal niet in beeld was bij ons en dat is een verbeterinitiatief geworden. Deze patiënt gebruikt medicatie die alleen bij de ziekenhuisapotheek op te halen is. Via het patiëntenportaal vroeg hij de medicatie aan, waarvan hij later keurig een bevestiging kreeg. Hij kwam aan bij de apotheek om zijn medicijnen op te halen, maar het lag niet klaar. Blijkbaar verliep het proces niet zoals gecommuniceerd. Om dit probleem te onderzoeken en aan te pakken hebben we een lean sessie opgestart. In multidisciplinaire samenstelling hebben we ingezoomd op alle tussenstappen van het proces. Na afloop van die sessie hebben we de kink in de kabel gevonden, maar hebben we ook een aantal andere processtappen verbeterd. Zo hebben we ook het werk van de baliemedewerker, de reumatoloog en de apotheker aangenamer kunnen maken. Zonder de patiënt aan tafel hadden we nooit op deze manier naar dit proces gekeken.

Daarnaast hebben patiënten in het verbeterteam diabetes actief meegedacht over het voorstel van de vragenlijst om uitkomsten zoals pijn, vermoeidheid en dagelijkse activiteiten te meten (PROMs). Wat is de toon van de vragen, heb ik zin om dit in te vullen? Bij de screening op depressie hadden we drie opties om uit te kiezen. We hebben die opties ook voorgelegd aan patiënten. Hun input hebben we verwerkt in de uitwerking van de PROMs.

En wat levert het de patiënt op?

De eerder genoemde reumapatiënt vertelde mij dat hij graag meedenkt wat beter kan. Aan tafel krijg je de kans om die feedback op de juiste plek te krijgen, om invloed uit te oefenen op de zorg en deze te helpen verbeteren. Als bijkomend voordeel noemde hij dat hij door het kijken naar indicatoren en resultaten veel meer leert over zijn ziekte. 

Wat betekent die vaste rol van de patiënt voor de rest van het zorgteam?

De patiënt aan tafel zetten, betekent transparant durven zijn, je kwetsbaar op durven stellen. Als je resultaten van twee ziekenhuizen gaat vergelijken, kan de patiënt ook zien dat je niet altijd het beste jongetje of meisje van de klas bent. Een enkele keer is er om die reden weerstand tegen deze vorm van patiëntenparticipatie. Dat heeft er vaak ook mee te maken dat men nog niet inziet wat de toegevoegde waarde van de patiënt aan tafel is. Om met de billen bloot te gaan, moet je als organisatie een goede verbetercultuur hebben. Hoe verder je in zo’n cyclus zit, hoe normaler het is. Je groeit daarin met elkaar. Als projectleider is het mijn rol om de functie van de patiënt te verduidelijken en om de juiste sfeer in het team te creëren. Iedere zorgverlener neemt expertise mee, maar ook patiënten hebben unieke kennis en ervaringen die bijdragen aan het verbeteren van de zorg.

Krijgt de patiënt in de toekomst nog meer inspraak?

We zijn bezig met meer verbeterteams waarin de patiënt een vaste plek heeft. Ook willen we binnen Santeon andere vormen van patiëntenparticipatie gaan uitwisselen om van elkaar te leren. Er zijn immers ook goede ervaringen met aanvullende vormen als spiegelgesprekken, diepte-interviews en enquêtes. Ook in de doorontwikkeling van diensten is de patiënt een goede partner. Denk bijvoorbeeld aan uitkomstinformatie op het patiëntenportaal en het dashboard, wat is wenselijk? Dat zijn mogelijkheden om de kennis en kunde van de patiënt goed tot hun recht te laten komen. Patiëntenparticipatie is een win-winsituatie voor patiënt, zorgverlener en organisatie. Ieder heeft zijn eigen kennis en kunde, samen krijg je een completer beeld.

Contact

Suzanne van Lint
projectleider waardegedreven zorg en PROMs, St. Antonius Ziekenhuis
s.van.lint@antoniusziekenhuis.nl

Verder lezen

Afbeeldingen

Volg Linnean online

  

Over ons

Het Linnean Initiatief is een landelijk netwerk van koplopers en aanjagers van waardegedreven zorg. 

Lees meer

Linnean-netwerk

Ook deelnemen aan het Linnean-netwerk?
Sluit u aan bij het netwerk.

Contact

Stichting Linnean Initiatief
KvK: 75738007

Neem vooral contact met ons op voor meer informatie, tips of suggesties.

linnean@zinl.nl
Contact

 

 

Cookie-instellingen