Hoe en wanneer maakte je kennis met waardegedreven zorg?
Ik had er in mijn studie Bestuurskunde al enige theorie over bestudeerd; in praktische zin kwam ik er tijdens mijn huidige baan, mijn eerste professionele ervaring in de zorg, mee in aanraking. Mijn moeder is gepensioneerd (maar nog steeds geregistreerd) klinisch psycholoog BIG en heeft Kiek Zeeland opgericht. Ze vroeg mij, met haar pensioen in het vooruitzicht, of ik interesse had in het overnemen van de praktijk. Een van de eerste dingen die ik direct heb gedaan, is mij inschrijven voor een leergang financieel bestuur bij het Erasmus Centrum voor Zorgbestuur.
Wat me nog goed bijstaat van die leergang is een voorbeeld dat Peter Langenbach van samenwerkingsverband Santeon gaf. Hij vertelde wat het effect is van een betrokken cardioloog die nog even twintig minuten de tijd neemt om een hartpatiënt na een operatie te vertellen dat hij goed op weg is. Gebeurde dat niet, dan klopte een relatief groot deel van de patiënten binnen een paar dagen weer aan bij het ziekenhuis met klachten. Door middel van dit soort onderzoek in ziekenhuizen kunnen zorgkosten effectief worden bespaard. Dat kunnen we in de ggz ook.
Hoe werken jullie binnen Kiek Zeeland aan waardegedreven zorg?
Mijn moeder was als oprichter al erg bezig met zorguitkomsten en heeft de infrastructuur neergezet door te starten met ROMs (Routine Outcome Monitoring). Een ROM is een vragenlijst die we elke drie maanden bij kinderen en ouders afnemen. De behandelaar bespreekt idealiter de ROM met hen en gebruikt het om te bepalen of een behandeling voortgezet moet worden of dat we hem kunnen stopzetten omdat de behandeldoelen bereikt zijn.
Toen mijn moeder hiermee startte, viel er nog een wereld te winnen, omdat niet alle behandelaars er het nut van inzagen of er tijd voor maakten. Ik zag het als een uitdaging om me hierin vast te bijten. We zijn aangesloten bij InfinitCare, die de ROMs op geaggregeerd niveau meet en de uitkomsten en responsen in dashboards weergeeft. Ze helpen ons niet alleen met het verzamelen van data, maar ook hoe we het kunnen gebruiken. Dat inzicht is mijns inziens echt nodig om de volgende stap te zetten in het waardegedreven zorg-proces. Een kanttekening daarbij is dat cijfertjes niet altijd alles zeggen. Zorguitkomsten in kaart brengen betekent niet alleen data analyseren, maar ook het gesprek voeren over die data. Een ROM is een momentopname. Dat ouders aangeven dat bepaalde klachten niet afgenomen lijken te zijn, betekent niet ontegenzeggelijk dat de zorg slecht was. Door met elkaar in gesprek te gaan, kom je erachter wat er speelt en hoe en waar we kunnen verbeteren.
Zijn er nog meer manieren waarop jullie data gebruiken om de zorg voor jullie cliënten te verbeteren?
Het werkgeluk en de gezondheid van je personeel is mijns inziens een belangrijke factor in het behouden van de kwaliteit van zorg. We hebben net een succesvolle intervisiereeks achter de rug, waarbij het hele team bij elkaar zit en in een veilige omgeving ervaringen kan delen. Data kunnen hierin ook een rol spelen.
Daarnaast meten we cliënttevredenheid met vragenlijsten die we analyseren aan de hand van gegevens uit het EPD, gekoppeld aan leeftijd, geslacht, soort therapie. Al die informatie uit het EPD kunnen we geanonimiseerd meegeven aan InfinitCare, wat een heel rijk databestand met trends en ontwikkelingen oplevert. Hiermee willen we bijvoorbeeld kunnen hard maken dat het toepassen van deze methode door dit behandelteam beter werkt voor jongens dan voor meisjes. Uiteindelijk willen we bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek, die mogelijkheid gun ik de behandelaars ook. Die ambitie is een van de redenen dat ik me bij Linnean heb aangesloten.
Waarvoor kunnen mensen in het Linnean-netwerk jou benaderen?
Wij kunnen data brengen en willen daarnaast graag leren van de data van anderen. Behandelmethoden in de GGZ zijn tot in den treure onderzocht op effectiviteit. Met onze dataset kunnen we vervolgvragen beantwoorden over die behandelmethoden. Daarnaast zijn er behandelmethoden die nog niet wetenschappelijk bewezen effectief zijn, maar waarvan we in onze omgeving zien dat ze effectief zijn. Een voorbeeld daarvan is ReAttach, een behandeling die wordt toegepast bij kinderen met autisme. We gebruiken deze methode bij Kiek nog niet, omdat men nog in de fase is van het verzamelen van data. Met een aantal therapeuten die deze behandeling uitvoeren en een vragenlijst ernaast zouden we kunnen bijdragen aan het wetenschappelijk onderbouwen van deze methode. Daar hebben we partners bij nodig.
Waar zie je kansen op het vlak van waardegedreven zorg en dan specifiek voor de ggz?
We gaan ook in de ggz steeds meer data verzamelen, die we gebruiken om kritische vragen te stellen, te beantwoorden en te reflecteren. Het is bewezen dat je geen enorme bak ervaring hoeft te hebben om een goede behandelaar te zijn in de ggz. Het voordeel van ervaring is echter dat je als behandelaar merkt wat werkt. Koppel je dat aan wetenschappelijk onderzoek, dan zet je sneller stappen die de organisatie en de ggz als systeem verder op weg helpen. Die stap is belangrijk, maar valt als eerste weg door behandelingen, registratie en crisissituaties die voorrang hebben. Ik ben zelf geen behandelaar, maar merk dat het er ook bij mij als bestuurder bij inschiet. Daarom heb ik het belegd bij de administratieve afdeling, die behandelaren herinneren aan het uitvoeren van tussenmetingen. Een van onze behandelaars is teamtaakhouder ‘zorguitkomsten’, waardoor het onderwerp een vaste plek in de agenda heeft.
Hoe ziet de toekomst van Kiek eruit, als we kijken naar waardegedreven zorg?
We hebben onze ambities vertaald in een driejarenplan. Ons doel voor 2020 was om een respons van 80 procent op de ROMs te krijgen. Dat is gelukt, mede door inspiratiesessies met andere instellingen die eveneens met InfinitCare werken. De ambitie voor 2021 is inzoomen op de verzamelde data: als je 80 procent goede ROMs hebt, dan heb je met 550 cliënten flink wat data. Met die data willen we in eerste instantie zelf gaan leren op drie manieren: met een gesprek tussen behandelaar en cliënt, binnen het behandelteam de resultaten bespreken en op managementniveau. Daarna willen we gaan benchmarken, dat is ons doel voor 2022.
Contact
Eva van den Dries-Wisse
E-mailadres: eva@kiekzeeland.nl
Verbinden, inspireren en adviseren, dat doet het Linnean Initiatief voor en met haar 1000+ leden op het gebied van waardegedreven zorg. Leden brengen, halen en creëren kennis. Zo versnellen we met elkaar de implementatie van waardegedreven zorg.