Holistische aanpak
Als dermatoloog word je verondersteld je enkel op de huid te richten, terwijl er bij (huid)ziekten zoveel meer komt kijken, vertelt Jo. “Je moet ook naar de psyche luisteren: wie is deze persoon nog meer? Hoe komt het dat iemand een aanval krijgt? Wat verwacht iemand van de behandeling? In 2006 ben ik gestart met groepsprogramma's voor patiënten met chronische huidziekten. Naast de reguliere consulten boden we een programma aan rond de huidziekte met levensstijladvies, meer uitleg over de complexe ziekte en stressreductietechnieken, zoals yoga en sport. In deze pilot, die ik samen met een doctoraatstudent deed, konden we aantonen dat de groep met de holistische aanpak het significant veel sneller en veel beter deed: ze hoefden minder vaak naar de dokter en gebruikten minder medicatie.”
Als direct gevolg ging Jo haar consulten anders aanpakken. “Vanaf toen keek ik: wie zit er voor me? Indien stress een factor is in de huidziekte, heb ik een snel verwijssysteem om die stress aan te pakken. Zo ben ik eigenlijk vrij organisch naar een IPU (Integrated Practice Unit) geëvolueerd. Een verpleegkundige verzorgt de intake, zodat ik een veel beter beeld heb van de patiënt en doelmatiger zorg kan verlenen.” Deze aanpak betekende meer tijd per patiënt, iets waar Jo kritiek op kreeg. “Ik kreeg ook te horen dat ik wel erg veel personeel om de patiënt verzamelde. In die tijd heb ik me verdiept in het gedachtegoed van Michael Porter. Vervolgens heb ik het paradigma van zes stappen uitgewerkt voor de aandoening psoriasis, een complexe ziekte met veel comorbiditeit. Daarnaast is er een flinke shift naar doeltreffender behandelingen, waarvan er veel hoge kosten hebben. Psoriasis vraagt om een holistische aanpak. We hebben in beperkte aantallen al kunnen aantonen dat we met onze patiënten driemaal zo goede uitkomsten behalen voor de dubbele kosten van onze aanpak. We zien na verloop van tijd bepaalde patiënten minder terug. Plus, de patiënten doen het op veel vlakken veel beter: zo zijn ze gelukkiger en is er minder ziekteverzuim. We zijn voor hidradenitis suppurativa iets gelijkaardigs aan het opzetten.”
Waardegedreven zorg in België
Het Belgisch zorgsysteem is heel centraal geregeld, vertelt Jo. “Er is geen sprake van
lokale afspraken met zorgverzekeraars. Daarnaast hebben we in België verschillende gemeenschappen: de Vlaamstalige, Franstalige, Duitstalige en een Brusselse gemeenschap. Preventie valt bijvoorbeeld onder Vlaams budget, maar alles op het gebied van geneesmiddelen wordt op overheidsniveau geregeld. Het gezondheidsbeleid is best versnipperd. Die silo's zijn in de besluitvorming aanwezig en maken het starten van een waardegedreven zorgproject ingewikkeld.”
Een ander verschil met de Nederlandse gezondheidszorg is dat de huisarts niet de functie van poortwachter heeft. Men mag direct naar een specialist naar keuze. Jo: ”Die vrijheid van zorg is waardevol, maar het zorgt er ook voor dat de zorg minder gewaardeerd wordt: medical shopping en ‘no shows’ komen te vaak voor. De wachttijden zijn hierdoor ook ontzettend lang en de toegang tot zorg is niet zoals hij zou moeten zijn. Het volumesysteem is niet langer houdbaar.”
Volgens Jo zijn dit stuk voor stuk goede redenen om anders naar zorg te gaan kijken. “Met een groep Belgische dermatologen zijn we doelmatige zorg op het gebied van huidziekten aan het onderzoeken. Wie is een risicopatiënt voor huidkanker en wie kan ook door de huisarts opgevolgd worden? Moet de patiënt altijd door een arts gezien worden of kan dat ook door een team dat je om een ziekte heen bouwt, waardoor er zinvolle triage kan plaatsvinden, bijvoorbeeld door een verpleegkundige?”
Linnean netwerk in België
In België is er geen IZA (Integraal ZorgAkkoord), waarin gesproken wordt over doelmatige zorg. Jo: “Ik zou graag een variant van Linnean in België opzetten, zodat we kunnen uitwisselen waar we tegenaan lopen en elkaar kunnen helpen. Zo zou ik het willen hebben over onze use case ‘PSOPlus’, waarin we zijn gestart met time-driven activity based costing. We meten de minuten die we met elke patiënt bezig zijn, voor elke zorgverlener. De totale kosten voor het personeel tellen we op bij de infrastructurele kosten en de verbruikskosten. We hebben gemerkt dat het meten per minuten bijna niet schaalbaar is, omdat het niet geautomatiseerd is. Ik zag dat Santeon met kostenindicatoren werkt. Ik zou graag willen weten hoe zij die kostendrijvers gedefinieerd hebben, dat is iets moois om over uit te wisselen met elkaar.
Ook werk ik samen met Paul van der Nat. Hoe hij bezig is met het herstructureren van ziekenhuisafdelingen en het installeren van horizontale lijnen om de overgang naar waardegedreven zorg geleidelijk te maken, vind ik erg inspirerend. De overgang naar waardegedreven zorg is een grote hap, daar mogen we ons niet in verslikken. Bij elkaar kijken en van elkaar leren is noodzakelijk om de gezondheidszorg met kleine stapjes vooruit te helpen.”