Voorafgaand aan het jaarlijks consult kunnen patiënten via het digitale patiëntenportaal een vragenlijst invullen. De antwoorden bepalen welke zorgverleners bij het spreekuur zijn. Zo kan er naast de behandelend neuroloog en de MS-verpleegkundige een fysiotherapeut of psycholoog bij het gesprek zijn, afhankelijk van de situatie van de patiënt. Hiermee krijgt elke patiënt een spreekuur op maat.
Het MS Centrum Amsterdam (MSCA) binnen Amsterdam UMC, is het grootste MS-centrum in Nederland, met 1800 patiënten per jaar, waarvan 400 second opinions. Sinds 2017 werkt MSCA naar op basis van de waardegedreven zorg-principes. Met als doel om alle patiënten de juiste zorg op het juiste moment te beiden op basis van hun individuele behoeften. Dit doel heeft resulteerd in het Multidisciplinair Spreekuur (MDS). In NFU-verband hebben zij samen met ErasmusMC een uitkomstenset voor MS ontwikkeld.
Wat levert het spreekuur op?
Door de uitgebreidere informatie uit de vragenlijsten en de setting van het MDS komen er andere gespreksonderwerpen aan bod dan voorheen. MS-neuroloog Brigit de Jong vertelt: “Als neuroloog heb je de neiging om je tijdens zo’n consult heel erg te laten leiden door lichamelijke beperkingen en vragen te stellen als: goh, heb je het afgelopen jaar nog een lam been gehad? Maar een MS-patiënt heeft vaak ook last van niet-zichtbare klachten zoals vermoeidheid, angst, onzekerheid over de toekomst, seksuele problemen, relatieproblemen, twijfels over het werk enzovoort. Klachten die je in een consult van een half uur zo een-twee-drie niet boven tafel krijgt, maar die net zoveel impact hebben op de kwaliteit van het leven als lichamelijke beperkingen.”
De zorgverleners van verschillende disciplines leren ook van elkaar door de inbreng vanuit hun verschillende expertises bij eenzelfde patiënt. De Jong: “Ik deed het spreekuur altijd in mijn eentje. Het was dus even wennen om het samen te doen, maar het leverde ook veel op. De patiënt hoeft maar één keer zijn verhaal te doen en wij kunnen direct met elkaar, inclusief de patiënt, overleggen wat de beste zorg is op dat moment.” Patiënten geven in de evaluatie aan dat ook zij nog wat moeten wennen aan een gesprek met meerdere zorgverleners tegelijk, maar dat het prettig werkt. “Fijn dat het hele team om tafel zit en dat iedereen inzicht heeft in mijn situatie.” Het merendeel van de patiënten had het gevoel dat het gebruik van de vragenlijsten en het spreekuur in teamverband positief bijdragen aan gedeelde besluitvorming.
Uitdagingen
Een grote uitdaging binnen het project was het op orde krijgen van de ICT-ondersteuning. Omdat het MS-team een van de eerste teams is die vragenlijsten inzetten via het patiëntenportaal, moesten zij samen met het EPD-team zelf het wiel uitvinden. Dit kostte veel inspanning en geduld, maar het resultaat is geheel naar wens. Een andere uitdaging is het vrijspelen van de verschillende zorgverleners voor het multidisciplinair spreekuur. Voor nu is er voor gekozen om het MDS met een klein aantal zorgverleners te doen, om deze logistieke uitdaging te beperken.
Toekomstplannen
Het MS-team werkt aan de doorontwikkeling van het multidisciplinair spreekuur door onder meer het verbeteren van kennis en vaardigheden van zorgverleners ten aanzien van de inzet van PROMs en uitkomstinformatie voor gedeelde besluitvorming. Ook wordt er nagedacht over de kennis en vaardigheden die de patiënt nodig heeft om de rol van ‘partner in de zorg’ goed te kunnen bekleden. Daarnaast zijn zij nog druk bezig om de visualisatie van de uitkomsten aantrekkelijker te maken. Het dashboard is nu alleen beschikbaar in de spreekkamer, voor zorgverleners en patiënt om samen te bekijken tijdens het MDS. Het patiëntendashboard is nog in ontwikkeling. Op dit moment kan de patiënt dus alleen zijn of haar ruwe data terugzien in het patiëntenportaal.
Het werken met PROMs levert op termijn nuttige informatie op over de hele populatie MS-patiënten van het MS Centrum Amsterdam. Ook worden andere belangrijke uitkomsten van patiënten met MS, zoals hersenlaesies en respons op medicatie, inzichtelijk gemaakt. Met deze informatie zal het zorgproces nog verder verbeterd kunnen worden. Verder is het MS team in gesprek met Santeon, Erasmus en ICHOM over het ontwikkelen van een internationale uitkomstenset voor MS.
Veranderaanpak
Succesfactoren/ tips:
- Gezamenlijke visie
- De patiënt betrekken
- Sterk multidisciplinair team
- Goede data/IT ondersteuning
|
Onderwerp op de Value Agenda
|
In hoeverre lag hier de primaire focus op gedurende het project
|
In hoeverre scoort het uiteindelijke resultaat op deze onderwerpen? [graag korte toelichting in tekst]
|
|
1 - Organiseer de zorg rondom helder gedefinieerde patiëntgroepen (e.g. via IPU’s)
|
SCORE 4
|
Speerpunt van het multidisciplinair spreekuur is om de (multidisciplinaire) zorg rondom de MS patiënt te organiseren.
|
|
2a – Meten van de uitkomsten voor iedere patiënt
|
SCORE: 5
|
In NFU-verband hebben we samen met ErasmusMC een uitkomstenset voor MS ontwikkeld. Mede op basis van de scores op de patiënt gerapporteerde uitkomsten wordt gekeken welke zorgverleners aanwezig zijn bij het multidisciplinair spreekuur.
|
|
2b – Meten van de kosten voor iedere patiënt
|
SCORE: 1
|
De kosten van zorg zijn tot nu toe buiten beschouwing gelaten van het project. Er wordt gewerkt vanuit de filosofie dat als de uitkomsten van zorg verbeteren, dat de kosten dalen. Of dit bij dit project ook geldt moet nog onderzocht worden.
|
|
3- Ketenfinanciering via geclusterde betaling voor de hele zorgketen.
|
SCORE: 1
|
Dit element was geen focus van het project.
|
|
4 - Ketenzorg - integreer zorginstellingen en systemen
|
SCORE: 1
|
Dit element was geen focus van het project.
|
|
5- Geografische expansie (cq. standaardisatie) van het voorbeeld
|
SCORE: 3
|
Aan de start van het project is samengewerkt met Erasmus MC met de intentie dat deze kwaliteitsverbetering in de twee grootste MS centra van Nederland doorgevoerd zou worden. We zijn van plan om in de toekomst weer de banden met ErasmusMC aan te halen om kennis en ervaringen te gaan uitwisselen.
|
|
6 - Ondersteunende technologie
|
SCORE: 5
|
ICT ondersteuning en de doorontwikkeling hiervan is cruciaal voor het online invullen van de PROMs op het juiste moment.
|
|
7 – Cultuurverandering en leiderschap
|
SCORE: 3
|
Het multidisciplinair team spreekuur vraagt om een andere manier van samenwerken tussen disciplines dan de zorgverleners gewend zijn.
|
Publicaties
Damman OC, Jani A, de Jong BA, Becker A, Metz MJ, De Bruijne MC, Timmermans DR, Cornel M, Ubbink DT, Van der Steen M, Gray M, Van El C. The use of PROMs and Shared Decision Making in medical encounters with patients: an opportunity to deliver value-based healthcare to patients. J Eval Clin Pract. 2020 Apr;26(2):524-540. doi: 10.1111/jep.13321. Epub 2019 Dec 15.