U kunt zich hier aanmelden voor de webcast.
Hoe bent u in aanraking gekomen met waardegedreven zorg?
Ik ben de afgelopen jaren in wisselende mate actief geweest op dit onderwerp. Mijn eerste kennismaking met het thema ‘uitkomsten meten’ was tijdens de open dagen voor het kiezen van een studie. Marc Berg, toen docent aan de Erasmus Universiteit, vertelde dat de kans dat patiënten overlijden aan een blindedarmoperatie in bepaalde ziekenhuizen in Nederland tien keer groter is dan in andere. Inmiddels weet ik door mijn eigen onderzoek dat dat waarschijnlijk 100% toeval was, maar het denken over het al dan niet bestaan van kwaliteitsverschillen binnen de Nederlandse zorg en hoe die te meten fascineerden mij direct En nog steeds. Tijdens mijn afstudeeronderzoek heb ik onderzocht of ziekenhuizen die goede uitkomsten hadden bij CVA-patiënten, zich ook beter aan de evidence-based-richtlijnen hielden. Dat bleek niet zo te zijn: de uitkomsten van de ziekenhuizen werden vooral bepaald door de ernst van de ziekte van hun patiënten, niet door hun ‘kwaliteit’ van zorg. Tijdens mijn promotie onder begeleiding van Ewout Steyerberg kreeg ik veel vrije ruimte om verder te gaan met dit onderwerp meten van kwaliteit van zorg. Competitie tussen zorgaanbieders is een pijler van het zorgstelsel. Die competitie kan niet functioneren zonder betrouwbare informatie over kwaliteit. Maar na decennia van onderzoek hebben we nog steeds niet helder hoe we die kwaliteit goed moeten meten.
Waar houdt u zich momenteel mee bezig ?
Momenteel leid ik de onderzoeksgroep Medische Besliskunde van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg in het Erasmus MC. Na mijn promotie ben ik daar blijven werken. We hebben een multidisciplinair team van zo’n vijftien collega’s: artsen, psychologen, econometristen, statistici en epidemiologen. We doen onderzoek op basis van meestal klinische datasets waarbij we ons richten op het optimaliseren van behandelbeslissingen voor individuele patiënten. Dus minder op bijvoorbeeld het effect van beleidsbeslissingen. We evalueren klinische interventies en maken prognostische modellen voor individuele patiënten, altijd in samenwerking met clinici.
In het onderzoek naar waardegedreven zorg werkt mijn onderzoeksgroep nauw samen met het Waardegedreven zorg team in het Erasmus MC. Er is in het Erasmus MC steeds meer behoefte en motivatie om de implementatie van waardegedreven zorg ook wetenschappelijk te evalueren. We moedigen de betrokkenen aan om aandacht te besteden aan een goede evaluatie en denken mee over geschikte onderzoeksmethoden en designs. Bijvoorbeeld of het mogelijk is een controlegroep mee te nemen. Momenteel zijn grotere lopende projecten bijvoorbeeld het evalueren van de uitrol van de PROMIS-10 in het Erasmus MC. Die gaat gefaseerd per afdeling, waardoor we alle afdelingen, sommige kort, sommige langer, ook in de controlegroep kunnen gebruiken. De uitkomsten van waar we naar kijken zijn procesmaten zoals consultduur, verwijzingen naar andere afdelingen en multidisciplinair overleg. Daarnaast doen we samen met de afdelingen Neurologie en Radiologe een multicenter studie naar het effect van performance feedback aan zorgverleners van CVA-patiënten, de PERFEQTOS studie. Het is een ‘stepped wedge cluster’ gerandomiseerde trial. Dat wil zeggen dat er iedere paar maanden een aantal ziekenhuizen in gerandomiseerde volgorde overgaan naar de interventiegroep. Als interventie krijgen ze via dashboard informatie over hun processen en uitkomsten bij CVA-patiënten, ook in vergelijking met andere ziekenhuizen. Ze moeten een verbeterteam formeren en aan de slag gaan met mogelijke verbeteracties. We onderzoeken of dit alles de processen en uitkomsten ook daadwerkelijk verbetert.
Wat is/was de invloed van COVID-19?
Als gevolg van COVID-19 zijn we gevraagd een prognostisch model te maken dat gebruikt kan worden op de eerste hulp. Met simpele klinische parameters zoals leeftijd en ademhalingsfrequentie kunnen we de kans schatten dat iemand op de intensive care (IC) opgenomen moet worden en de kans dat iemand overlijdt. Dit model wordt momenteel getoetst bij de SEH-artsen. Daarnaast hebben we gewerkt aan een besliskundig model over het prioriteren van uitgestelde zorg. Hierbij maakten we op basis van literatuur en data een inschatting van hoeveel gezondheidsverlies uitstel van specifieke operaties oplevert. Maar dat is één ethisch perspectief. Je zou ook kunnen zeggen: de meest zieken gaan voor, of het zorgpersoneel. Transparant zijn in je argumenten is essentieel.
Heeft u een inspirerend persoon / voorbeeld?
Ik haal mijn plezier en inspiratie uit de samenwerking met artsen die hun eigen handelen onder de loep durven te nemen. Zij die niet bang zijn de bijdrage van de behandelingen die zij geven ter discussie te stellen. Van kritisch met elkaar te blijven kijken naar ‘Wat doen we?’ en ‘Wordt de patiënt daar beter van?’ krijg ik energie.
Wat is uw missie?
Met mijn onderzoek hoop ik bij te kunnen dragen aan het optimaliseren van beslissingen die artsen nemen om uiteindelijk de kwaliteit van leven van patiënten te verbeteren. Ik help niet rechtstreeks de patiënt, maar ik help dokters om patiënten zo goed mogelijk te helpen.
Hoe ziet volgens u de toekomst van de zorg eruit?
In de toekomst van de zorg verwacht ik meer aandacht voor preventie. Het huidige zorgstelsel is financieel niet houdbaar als we ons alleen richten op het genezen van patiënten. Deze mensen zijn inmiddels al ziek. Daarnaast verwacht ik dat we sneller gaan leren omdat er steeds meer data beschikbaar doordat we continu meten. Maar van meten alleen worden we niet wijzer. Leren uit data kan onder bepaalde voorwaarden, daarover nadenken is wat wij epidemiologen doen. We moeten steeds blijven nadenken over wat de vraag is en hoe we daar met welke gegevens antwoord op kunnen krijgen.
Heeft u tips voor anderen?
Wat betreft de implementatie van waardegedreven zorg en dergelijke initiatieven, wil ik meegeven dat aan de voorkant nagedacht moet worden over hoe de zorg te evalueren. Bekijk of een voor- of nameting mogelijk is, en meet dat waar je effect verwacht, bijvoorbeeld op proces- of organisatie-parameters. Zorg voor een controlegroep en idealiter een gerandomiseerde controlegroep. We leveren heel veel zorg, zonder dat we weten wat dit bijdraagt aan de gezondheid van de patiënt. En zeker bij waardegedreven zorg-initiatieven, waarbij niet snel echt schade zal optreden, is het makkelijk om te denken dat alles wat je doet een positieve bijdrage heeft. Maar je kunt geld maar één keer uitgeven en mensen maar één keer inzetten. Laten we met elkaar de verantwoordelijkheid nemen ons handelen in de zorg ook kritisch te blijven evalueren en te blijven leren.
Contact
Hester Lingsma | Universitair hoofddocent Medische Besliskunde, Afdeling Maatschappelijke Gezondheid, Erasmus MC | h.lingsma@erasmusmc.nl
Verder lezen