Daarnaast heeft hij een voorliefde voor India, waar hij veel heeft gewerkt en nog altijd onderzoek uitvoert.
Waar houdt u zich momenteel mee bezig ?
Als hoogleraar logistiek en operations management analyseer en ontwerp ik werksystemen, inclusief vervoerssystemen. Ik kijk naar toegangs- en wachttijden. Wat is het beste ontwerp voor een ziekenhuis waarbij je rekening houdt met de organisatie, de logistieke organisatie, de indeling van ruimten en structuur van het gebouw met zijn bewegingen. Als voorbeeld: hoe kun je materiaal zo kort mogelijk op afdeling laten zijn en hoe vaak moet je dan bevoorraden? Dat soort vragen stel je ook bij patiëntenstromen. In deze periode begeleid ik ook vijf ziekenhuizen die hun zorg anders willen organiseren, enerzijds vanwege nieuwbouw, anderzijds omdat het de zorg rondom het coronavirus hierom vraagt.
Hoe bent u in aanraking gekomen met waardegedreven zorg?
Vanuit mijn vakgebied gaat het altijd om waarde. Over wellicht beter over ‘waarden’. Je beoordeelt een zorgsysteem (bijvoorbeeld een ziekenhuis) op de waarde die het toevoegt, bijvoorbeeld in vergelijking met een bestaand ziekenhuis waar de vraag is of het moet worden gerenoveerd, helemaal moet verdwijnen of dat er nieuwbouw moet komen. Wat belangrijk is dat het bij ‘waarde’ altijd gaat om vergelijken. ‘Waarde’ is ook altijd multidimensioneel. Je vergelijkt altijd minstens twee alternatieve op meerdere criteria. Ik maak zelden mee dat bij zulke belangrijke besluiten op één criterium wordt besloten. Dat is trouwens wel echt een punt bij onderzoek en beleid met betrekking tot de gezondheidszorg. Je ziet dat er een behoorlijke stroming is die waarde met één maat wil uitdrukken, zoals ‘QALY’ (quality-adjusted life year), ‘gezonde levensjaren’. Het is een geloof dat dit kan. Als je dit soort maten gebruikt in combinatie met andere criteria is dat goed, anders niet. Je moet een verzameling van criteria (waaronder bijvoorbeeld Qaly’s) gebruiken die samen een zo compleet mogelijk beeld van de werkelijkheid geven.
Het is belangrijk alle kosten en opbrengsten in beeld te brengen. Hierbij bedoel ik ook waarde en kosten die buiten de gezondheidszorg vallen, bijvoorbeeld waarde voor de maatschappij, familie en voor een bedrijf de voorkomende verzuimdagen. En veel van wat van waarde is, valt niet in kosten en opbrengsten uit te drukken. Waarde is multidimensioneel en kan niet in één getal uitgedrukt worden.
Heeft u een inspirerend voorbeeld/persoon?
Mensen die het onmogelijke mogelijk maken, zoals Aravind Eye System in Zuid-India. Ik heb veel bewondering voor mensen die voor de armen het goede doen, waarbij ze het zakelijke perspectief niet uit het oog verliezen. Dit kan bijvoorbeeld door mensen verschillende tarieven te laten betalen voor dezelfde dienst. Het kan ook door de procedure van een bestaande dienst te wijzigen. Een cataract-operatie kan veel geld kosten omdat de gebruikte lens bijvoorbeeld meer dan 100 jaar mee kan. Door te experimenteren met de levensduur van de lens, en uiteindelijk producten zelf te gaan maken in een fabriek, konden de kosten aanzienlijk omlaag Een ander voorbeeld is dat wordt voorkomen dat werk wordt gedaan door het meest schaarse personeel. Hoe laten we andere mensen dat werk doen, en hoe ontwikkelen we een organisatiesysteem die dat goed mogelijk maakt. Dit vergt grote veranderingskracht, doorzettingsvermogen en een krachtig verhaal over dat wat mogelijk is! Mensen die constant de missie van het toegankelijk maken van zorg voor ogen houden, inspireren mij.
Wat is uw missie?
In Nederland hebben we het qua zorg en leven erg goed. Tegelijkertijd: wat kun je betekenen voor mensen die in schaarste moeten leven? In India heb ik voorbeelden gezien hoe schaarste levens beïnvloedt. Het intrigeert mij hoe je de gezondheidszorg daar toegankelijk maakt. Daar zet ik mij graag voor in via Maastricht Education and Research Centre (MERC) in Bangalore. Als voorbeeld: via röntgenapparatuur gecombineerd met een algoritme, dokters in een plattelandsziekenhuis helpen te bepalen of de inwoners COVID-19t hebben. We reduceren het gebruik van duurdere apparaten (geen CT-scan nodig) en voegen kennis toe via artificial intelligence. Dit is slechts één voorbeeld hoe we zorg toegankelijk maken.
Hoe ziet volgens u de toekomst van de zorg eruit?
In de toekomst zullen we dingen fundamenteel anders gaan doen. Zo zullen we meer moeten voorbereid zijn op schaarste in plaats van dat we afwachten. Zo zullen we in plaats van het aantal verpleegkundigen te verhogen omgekeerd moeten denken. We hebben x verpleegkundigen, hoe kunnen we de zorg zo organiseren dat we de zorg kunnen leveren die we nodig vinden? In excellente Indiase ziekenhuizen gebeurt dit al, omdat dit hun realiteit is. In de toekomst moet de organisatie van zorg anders. Daarnaast vind ik dat we in de gezondheidszorg weinig doen met systeemdenken. Vaak veroorzaakt het ene probleem het andere. Het is belangrijk de relaties tussen besluiten in verschillende deelsystemen zichtbaar te maken.
Contact
Frits van Merode | hoogleraar logistiek en operations management | f.vanmerode@maastrichtuniversity.nl
Verder lezen