Als bijzonder hoogleraar bij de European School of Health Policy and Management (ESHPM) probeert Angelique bewijsvoering te vinden voor waardegedreven zorg bij de sectie HTA (health technology assessment). Daarnaast is ze reumatoloog in het Maasstad ziekenhuis en medical lead van het reumatraject binnen Santeon, verband van zeven ziekenhuizen (waaronder het Maasstad) die samenwerken aan het verbeteren van zorg met uitkomsten en kosten.
De werelden van HTA en de dagelijkse zorg liggen nog ver uit elkaar, merkte Angelique in haar onderzoekslijn bij ESHPM. “Via HTA werken daar vooral vanuit kosteneffectiviteit modellen voor de evaluatie van nieuwe geneesmiddelen. Heel nuttig, alleen worden de vraagstukken over de waarde toevoeging (uitkomsten versus kosten) die in de dagelijkse zorg leven met die modellen niet geraakt. In het Maasstad ziekenhuis hebben we met de drie grootste zorgverzekeraars in de regio mooie stappen gezet in het verkopen van onze toegevoegde waarde in de zorg in plaats van de huidige bekostiging op prijs x volume patienten. Waar we tegenaan lopen is: hoe evalueren we waardegedreven zorg structureel binnen ons eigen ziekenhuis? Hoe weten we dat we daadwerkelijk op de juiste dingen sturen? Om dat te weten moet je uitkomsten aan kosten verbinden. Dat deden we niet. De wens was er, zo ook bij andere waardegedreven ziekenhuizen, maar hoe dan?”
Werkgroep Sturen op uitkomsten én kosten
Die wens leidde tot de werkgroep Sturen op uitkomsten én kosten, die Angelique samen oa met Wilbert van den Hout, Jean-Bart Bügel en Paul van der Nat initieerde. “We hebben die ‘én’ geaccentueerd vanwege het belang van die verbinding tussen uitkomsten en kosten. Er wordt in Nederland steeds meer gestuurd op uitkomsten die er toe doen vanuit patiëntenperspectief, daarin lopen we voorop. Linnean werkgroep Kosten heeft de vraag ‘hoe kun je kosten uit je systemen halen op patiëntniveau?’ beantwoord, met als tastbaar resultaat een whitepaper. Ziekenhuizen sturen nu voornamelijk op prijs x volume - het aantal patiënten per zorgindicatie. In waardegedreven zorg wil je juist gaan voor prijs x kwaliteit - uitkomsten die er voor de patiënt toe doen. Dat doen zorginstellingen nog niet.” In de wetenschap gebeurt dat wel. Angelique noemt de QALY (Quality Adjusted Life Years) waarmee het Zorginstituut rekent. Neem bijvoorbeeld dure geneesmiddelen: hoeveel kwaliteit van leven voegt een nieuw duurder geneesmiddel toe in vergelijking met een oud geneesmiddel? Bij een positief verschil, oftewel meer kwaliteit van leven voor dezelfde kosten, adviseert het Zorginstituut om dat geneesmiddel op te nemen in de verzekering. Dit vraagstuk leeft net zo goed in reguliere ziekenhuizen: levert onze zorg daadwerkelijk meer kwaliteit van leven op? En als kwaliteit van leven niet voldoende genoeg is om op te sturen kunnen we dan andere uitkomstmaten vanuit patiëntperspectief meenemen, zoals PROMs?”
Doel van de werkgroep
De werkgroep gaat in januari 2023 van start en is in principe bedoeld voor mensen die al wat langer met waardegedreven zorg bezig zijn. “Ons doel is om mensen handvatten te geven, ook in de vorm van een whitepaper. Daarvoor willen we mooie voorbeelden uit binnen- en buitenland ophalen. In het Maasstad ziekenhuis zijn we bezig met een dashboard voor het management, waarop relevante uitkomsten en gekoppelde kosten gevisualiseerd worden. In het Franciscus ziekenhuis proberen we een model uit met uitkomsten die er vanuit patiëntenperspectief voor een bepaalde indicatie toe doen. Maar ook de relatie met Zorgevaluatie en Gepast gebruik is van belang. Dat soort ontwikkelingen en initiatieven willen we ook in de whitepaper laten zien. Ten slotte denk ik aan een kennisagenda: wat weten we nog niet en welke doorontwikkelingen moeten we beleggen?”
Inbreng van de patiënt
In het proces van de werkgroep wordt het patiëntenperspectief meegenomen. Hoe precies, dat is nog een puzzel. “We willen patiëntenverenigingen meenemen, maar ik ben bang dat het toch nog een ver-van-hun-bed-show is. Het onderwerp - en dan vooral passende kosten - vraagt absoluut om de stem van de bevolking: hoe besteed je het beschikbare geld aan zorg? Dat werd duidelijk toen er tijdens de COVID-pandemie discussie kwam over de lockdown in belang van de gezondheid, terwijl de economie op ontploffen stond. We gaan de patiëntenfederatie vragen over hoe we de inbreng van de patiënt in deze werkgroep vorm en inhoud gaan geven.”
Spreekkamer is de kern
De kern van alle uitkomsten en kosten is de spreekkamer, aldus Angelique. “Het enige gebrek aan Porters originele Value-Based Health Care-concept vind ik het niet meenemen van de spreekkamer. Pas als je in de spreekkamer (op microniveau) uitkomsten en kosten (lees gepersonaliseerde zorgprocessen) meeneemt, kun je op meso en macroniveau verbeteren op uitkomsten en kosten. Dat vind ik nog spannend aan passende zorg, ik ben bang dat er alleen naar kosten wordt gekeken. De opdracht is zo groot - eerste lijn, tweede lijn, derde lijn, ggz, gemeenten - met iedereen heb je een doelstelling te behalen. Dan is het makkelijk om te vervallen in de visie op enkel kosten. Dat is waar we al jaren tegenaan lopen. Ik hoop dat de mensen die het waardegedreven zorg uitdragen, blijven hameren op het belang van uitkomsten en de koppeling met kosten.”
Meedoen- en/of denken met de werkgroep Sturen op uitkomsten én kosten? Stuur ons een mail.