“Welke zorg is echt van meerwaarde voor de patiënt? Dat is de vraag die we als partijen in het zorgveld moeten beantwoorden. Zorg moet van hoge kwaliteit, toegankelijk, duurzaam en betaalbaar zijn, dat zijn mijns inziens de belangrijke pijlers van het stelsel.” Het zicht op die pijlers is echter vrij beperkt, aldus Sjoerd. “Maar door in te zetten op uitkomsten en kosten, kun je wel sturen op zorg die waarde toevoegt voor de patiënt. Daarnaast kunnen we kijken naar de kosteneffectiviteit van zorg: waar kun je je geld het best op inzetten? Daarin moeten we slimme keuzes maken.”
Twee aanvliegroutes
Historisch gezien zijn er twee aanvliegroutes voor het maken van die keuzes, vertelt Sjoerd. “Ten eerste vanuit het inzichtelijk maken van de uitkomsten én het inzichtelijk maken van de kosten in reguliere zorgpaden; de essentie van de waardegedreven zorgaanpak. Uitkomsten worden nog lang niet overal standaard gemeten, dat zou wel moeten. Er zijn vijftig standaarduitkomstensets beschikbaar, maar die zijn zeker nog niet op alle mogelijke plekken geïmplementeerd. Ten tweede het gericht onderzoeken van de meerwaarde van bepaalde zorg in klinisch evaluatieonderzoek waarvoor dan specifiek data wordt verzameld in een onderzoekssetting. In de toekomst zouden die twee aanvliegroutes eigenlijk samen moeten gaan.”
De vervolgbenadering van het meten van uitkomsten en kosten via waardegedreven zorg is om in dat proces de vinger te leggen op de reden waarom een bepaalde uitkomst tussen ziekenhuizen verschilt. Sjoerd: “Dat is een lastige zaak, omdat er wel honderd verschillen kunnen zijn die van invloed kunnen zijn op die uitkomst. Wat ga je dan veranderen? Er kunnen ook nog gemakkelijk allerlei factoren meespelen die niet bekend zijn maar wel het verschil in uitkomst kunnen verklaren.”
Dan is het toch vaak nodig om specifiek onderzoek op te zetten. “Met prospectief onderzoek - door het randomiseren van patiënten - kun je heel specifiek kijken of het ene zorgpad of een element daaruit tot betere uitkomsten leidt dan het andere. Zijn er verschillen, dan weet je met deze studie-opzet in ieder geval zeker dat die komen door de verschillen in zorgpaden en niet door al die andere dingen die je níet hebt gemeten.” Methodologisch gezien is deze manier van meten het sterkst, een nadeel is de intensiteit van het opzetten van een onderzoek. Sjoerd: “Het structureel meten van uitkomsten en kosten wordt in de praktijk niet altijd gezien als onderzoek. Op die manier kun je op eenvoudige wijze veel data vergaren. Maar die data kunnen dus best vertekend zijn.”
Personeelsinzet en duurzaamheid
Eerder noemde Sjoerd, naast kwaliteit en betaalbaarheid, personeelsinzet en duurzaamheid als pijlers van het zorgstelsel. “Die twee elementen, met name dan duurzaamheid, zijn lastig te meten, maar daar moeten we het zeker over hebben. Naast het standaard meten van uitkomsten en kosten is de volgende stap het standaard meten van personeelsinzet en duurzaamheid.”
Webinar Sturen op patiëntwaarde
Voor Linnean gebruikt Sjoerd zijn kennis voor de werkgroep Sturen op uitkomsten en kosten. Tijdens het webinar van 23 november 2023 neemt hij plaats in het panel. Klik op de buttons hieronder voor:
Direct aanmelden
Meer informatie
Lees ook de interviews van de andere sprekers: