“In mijn functie als medisch leider merk ik dat er vooral wordt gestuurd op kosten, terwijl ik als medisch specialist ervaar dat het steeds meer gaat over het sturen op uitkomsten vanuit patiëntenperspectief. Tussen die twee zit een gat”, vertelt Angelique. Het hoofddoel van de Linnean werkgroep, die wordt geleid met Jean-Bart Bügel, Esmée van der Poort en Matthijs van der Linde, is ondersteuning bieden aan zorgorganisaties om dat gat te dichten. De werkgroep heeft een whitepaper geschreven en op 23 november 2023 volgt een webinar. “We willen sturen op zowel uitkomsten als kosten. Niet het een of het ander, maar op de combinatie van de twee. Dat betekent dat zorgprofessionals, management en bestuur nader tot elkaar moeten komen. Linnean is daarvoor het juiste platform.”
Start werkgroep
Begin 2023 trapte de werkgroep af. Angelique: “De groep moest een afspiegeling zijn van stakeholders die een rol spelen in de besluitvorming van zorg. We hadden vrij snel een groep van vijftien leden bij elkaar, die vanuit het perspectief van de patiënt, zorgverlener (ook de GGZ), management / bestuur, finance, zorgverzekeraar en onderzoek bijdragen. Middels maandelijkse bijeenkomsten stimuleren we het leren van en met elkaar. Door voort te bouwen op wetenschap én praktijk, bieden we zorgorganisaties handvatten om te gaan sturen op uitkomsten én kosten, of dit verder uit te bouwen.”
HTA
“Op wetenschappelijk vlak proberen we een vertaalslag te maken van doelmatigheidsonderzoek en Health Technology Assessment (HTA) naar waardegedreven zorg”, aldus Mariska. Angelique: “HTA geeft op macro-niveau beleidsmatig adviezen over bijvoorbeeld dure geneesmiddelen. Moeten die wel of niet in het zorgpakket worden opgenomen? Dat doen ze door te rekenen: hoeveel gezondheidswinst (gemeten in QALY - Quality-Adjusted Life-Years) krijg je voor zoveel euro? Als gezondheidswinst, gemeten in één jaar in volledige gezondheid, pak ‘m beet boven de 80.000 euro kost, komt het niet in het zorgpakket. Dit zouden we ook in ziekenhuizen moeten doen. In welke zorgpaden is stuurinformatie wenselijk? Als door een zorginterventie gezondheidswinst toeneemt, hoeveel kost dat dan? Hoe kunnen we patiëntwaarde optimaliseren met het voor ons beschikbare budget?”
Praktijk en wetenschap
Mariska licht drie praktijkvoorbeelden uit. “Het Franciscus Gasthuis & Vlietland drukt kwaliteit uit in het percentage patiënten dat goede klinische en patiëntgerapporteerde uitkomsten bereikt, en zet deze af tegen de kosten van de activiteiten in het zorgpad. Deze ratio wordt periodiek gemonitord in een dashboard. Daarmee is snel inzichtelijk hoe uitkomsten én kosten zich verhouden in de tijd, en wordt door middel van procesindicatoren gekeken hoe ze daarop kunnen verbeteren.”
Een ander mooi voorbeeld van de verhouding kosten tegenover uitkomsten komt uit het Catharina ziekenhuis. Mariska: “In een spiderchart geven zij over de tijd heen patiënt-relevante uitkomsten en kostendrijvers weer. In één oogopslag wordt daardoor zichtbaar hoe de organisatie doelmatiger te organiseren is.” Tot slot noemt Mariska een voorbeeld vanuit de wetenschap. “Het SELFIE-project, gecoördineerd door de Erasmus Universiteit, maakt gebruik van MCDA (Multi-Criteria Decision Analysis) om uitkomsten, ervaringen én kosten te vangen in één waardescore. Alle genoemde voorbeelden zijn informatief en inspirerend, maar ze vragen ook stuk voor stuk om vervolgstappen om nog beter te kunnen sturen. Daarom nodig ik iedereen uit om ons whitepaper te lezen en het webinar bij te wonen.”
Whitepaper en webinar
Het whitepaper bevat in de kern een aantal actiepunten waarmee zorginstellingen, overheid en de wetenschap aan de slag kunnen. Angelique: “Je kunt al aan de slag met het sturen op kosten én uitkomsten. Het is geen ‘ver-van-je-bed-show’.” Tijdens het webinar op 23 november wordt er in de vorm van rondetafelgesprekken ingezoomd op het onderwerp. Mariska: “Verschillende mensen uit de werkgroep, die nauw betrokken zijn bij de lopende initiatieven, sluiten aan om te vertellen over nationale én internationale voorbeelden. Daarnaast hebben we de wens om een bestuurder uit een zorgorganisatie aan te laten sluiten om te reflecteren op het leren in de praktijk. In hun functie kunnen zij als katalysator dienen voor dit stukje waardegedreven zorg.”
Geleerde lessen
Wat we in het whitepaper gaan lezen en tijdens het webinar gaan horen, is dat er al een hoop mooie initiatieven zijn op het gebied van sturen op uitkomsten én kosten, aldus Angelique. “Daar ben ik echt verrast over. Met name dat we wat HTA op macroniveau doet kunnen inzetten om te verbeteren op mesoniveau, stemt me hoopvol.” Mariska: “Tijdens de bijeenkomsten van de werkgroep was er een sterke drive. Een aantal zorgorganisaties heeft al mooie stappen gezet. Ik wil mensen aanmoedigen om die handvatten te gebruiken om sturen op uitkomsten én kosten een vast onderdeel van waardegedreven zorg te maken.”
Klik hier voor meer informatie en aanmelden voor de webcast op 23 november