Contact
Danny Claessens | Universiteit Maastricht
E: danny.claessens@maastrichtuniversity.nl | T: 043-3882836
Ziektelastmeter
Centraal in de zorg voor mensen met chronische aandoeningen staan de begrippen patiëntgerichtheid, kwaliteit van leven en zelfmanagement. Om dit in de dagelijkse praktijk terug te laten komen is de Ziektelastmeter ontwikkeld. In 2014 is de Ziektelastmeter COPD ontwikkeld, en deze is in 2019 uitgebreid naar de Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen voor mensen met COPD, astma, diabetes mellitus type 2 en/of hartfalen.
De Ziektelastmeter begint met een vragenlijst die gaat over de last die iemand ervaart van zijn/haar aandoeningen. Deze last wordt vertaald naar een ballonnenplaatje dat in de spreekkamer gebruikt wordt. Groene, hoge, ballonnen geven aan dat het op dat onderdeel goed gaat. Lage, rode, ballonnen geven aan dat er op dat onderdeel verbetering mogelijk is. Samen besluiten mensen met hun zorgverlener waar ze het over willen hebben. Door te klikken op een ballon verschijnt er een algemeen behandeladvies. Samen met de zorgverlener wordt hier een concreet en uitvoerbaar behandelplan voor gemaakt. Vervolgens kan iemand thuis aan de slag aan het plan, en is bij het volgende gesprek met de zorgverlener de voortgang zichtbaar door middel van grijze ballonnen.
Uniek aan de Ziektelastmeter is dat het bestaat uit een algemeen deel dat relevant is voor alle bovengenoemde aandoeningen, en aangevuld wordt met één of meerdere ziekte-specifieke toevoegingen. Iemand met meerdere aandoeningen krijgt dus één vragenlijst en één ballonnenplaatje. Daarnaast is het voornaamste kenmerk van de Ziektelastmeter dat het in de dagelijkse praktijk gebruikt kan worden doordat het: 1) uitkomsten visualiseert; 2) het gesprek ondersteunt; en 3) het maken van een persoonlijk behandeldoel stimuleert.
.png)
Figuur 1: ballonnenfiguur van iemand met COPD en diabetes mellitus type 2
Doelgroep
De Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen is ontwikkeld voor mensen met COPD, astma, diabetes mellitus type 2 en/of hartfalen en hun zorgverleners.
Beoogd resultaat
Hogere ervaren kwaliteit van zorg en kwaliteit van leven van mensen met chronische aandoeningen.
Fase van het project
De Ziektelastmeter COPD is momenteel beschikbaar in een aantal huisartsinformatiesystemen (HIS) en ketenzorginformatiesystemen (KIS). Uit onderzoek is gebleken dat de Ziektelastmeter COPD de ervaren kwaliteit van zorg en de kwaliteit van leven bij mensen met chronische aandoeningen die in de eerste en tweede lijn behandeld worden verbeterd.
Momenteel wordt onderzoek uitgevoerd naar de (kosten)effectiviteit van de Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen op ervaren kwaliteit van zorg en de kwaliteit van leven van mensen met chronische aandoeningen die in de eerste lijn behandeld worden. Daarnaast wordt er geleerd van de ervaringen van zorgverleners die met de Ziektelastmeter werken in een kwalitatief implementatieonderzoek. Naar verwachting zijn de resultaten van dit onderzoek in 2022 bekend.
Veranderaanpak
De Ziektelastmeter COPD werd op initiatief van ‘PICASSO voor COPD’ en onder toezicht van de Long Alliantie Nederland door de Universiteit van Maastricht ontwikkeld naar aanleiding van de introductie van het begrip ‘ziektelast’ in de Zorgstandaard COPD. De inhoud is ontwikkeld op basis van al bestaande vragenlijsten, klinische richtlijnen (NHG-standaard), interviews met patiënten en zorgverleners, en input van een expertgroep. Implementatie wordt bevorderd door het verankeren van de Ziektelastmeter in richtlijnen en zorgstandaarden. Andere implementatie strategieën waren brede communicatie en bekendmaking, nascholing, het inbouwen in ICT, opname in zorginkoop en monitoring van het gebruik.
Belangrijkste tips
Praat met, en luister naar, elkaar! Door te spreken met iedereen die betrokken is in het werkveld, sluit je project het beste bij de praktijk aan, en kun je leren van de kennis die daar al opgedaan is. Van ervaringsdeskundige van de aandoening, tot zorgverlener, belangenvertegenwoordiger en ICT-partner: praat met, en luister naar, elkaar!
Zoekwoorden
Ziektelastmeter, ziektelast, ballonnen, chronische aandoening, COPD, astma, diabetes mellitus type 2, hartfalen, persoonsgerichte zorg, gezamenlijke besluitvorming, zelfmanagement.
Primaire toepassing
De Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen kan gebruikt worden tijdens het consult met zorgverlener en iemand met COPD, astma, diabetes mellitus type 2 en/of hartfalen). Het is ontwikkeld om inzicht te geven in ziektelast, om gezamenlijke besluitvorming te faciliteren en om zelfmanagement te stimuleren.
Mogelijkheden tot opschaling
De Long Alliantie Nederland wil dat de Ziektelastmeter COPD zoveel mogelijk wordt gebruikt in de dagelijkse zorg voor mensen met COPD. Het is daarom toegestaan om de Ziektelastmeter COPD in de originele vorm te kopiëren, verspreiden en exploiteren, met correcte bronvermelding. Het is niet toegestaan de Ziektelastmeter COPD te modificeren, aan te vullen of anderszins te wijzigen, dan wel zonder bronvermelding te publiceren.
De Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen wordt momenteel nog onderzocht, en is daarom nog niet beschikbaar. Mocht u interesse hebben om mee te doen aan het onderzoek naar de evaluatie van de Ziektelastmeter, of mocht u verdere vragen hebben, kunt u contact opnemen met danny.claessens@maastrichtuniversity.nl.
Ontvangen prijzen
2015: Tijdens het IPCRG (International Primary Care Respiratory Group) congres in Singapore is de studie naar de Ziektelastmeter COPD onderscheiden met de prijs voor best Clinical Research en best abstract.
2018: NRS Science Award
Publicaties
Website: www.ziektelastmeter.nl
Functioneel ontwerp en specificaties Ziektelastmeter COPD: klik hier
Wetenschappelijke publicaties over de Ziektelastmeter COPD:
Wetenschappelijke publicaties over de Ziektelastmeter voor Chronische Aandoeningen:
Tijdens de Linnean bijeenkomst van 5 maart sprak Lotte Keijsers over dit praktijkvoorbeeld. Lees hier het tekstverslag, beeldverslag of de presentatie.