Sandra Beurskens vertelt ons meer.
Het co-creatiekompas is vrij beschikbaar in een interactief pdf-document.
Waarom is dit project gestart?
Het Co-creatie Impact Kompas valt binnen het programma LIME– samen slimmer meten voor een betere gezondheidszorg en zorg. Het programma is gesubsidieerd door de provincie Limburg en is een samenwerking tussen Zuyd hogeschool, de universiteit van Maastricht en een groot aantal partners uit de praktijk. Het programma is opgezet om de kenniseconomie in het zuiden te stimuleren. We wilden de reeds aanwezige kennis bundelen en niet zelf gaan ontwikkelen, met als resultaat het Co-creatie Impact Kompas. Meer informatie over het programma is te vinden op de website: https://www.limeconnect.nl/
Wat is het Co-creatie Impact Kompas precies?
Met Co-creatie hebben we het over een actief, creatief en open proces waarbij alle betrokkenen inbreng hebben en invloed hebben op het eindresultaat. Co-creatie kan in verschillende fasen worden toegepast, van verheldering van een probleem tot en met implementatie en verspreiding van de resultaten. Door co-creatie toe te passen betrek je alle betrokkenen in een passende oplossing voor een gezamenlijk gedefinieerd probleem. De naam kompas zegt het al: het is een wegwijzer die je de juiste methodiek helpt te vinden.
Voor wie is het Co-creatie Impact Kompas bedoeld?
Het kompas co-creatie is bedoeld voor onderzoekers, innovators, projectleiders, managers, docenten en studenten in zorg en welzijn en daarbuiten. Voor mensen die willen innoveren en de bestaande praktijk willen verbeteren en dit samen met anderen in co-creatie willen oppakken. Innovatie kan gaan om het ontwikkelen van kennis, een concreet product, een verbeterde dienstverlening, proces of anders. Voor de leesbaarheid hebben we het in dit kompas steeds over een product binnen een (onderzoeks)project.
Hoe gebruik je het kompas?
Je kunt het kompas op drie manieren gebruiken.
- Route 1. Starten met de juiste vraag
- Route 2. Starten vanuit de fase van een onderzoekstraject
- Route 3. Direct naar een methode
Vanuit alle drie de manieren wordt de vraag beantwoord: Co-creatie, hoe doe je dat dan?
Route 1: Starten met de juiste vraag.png)
De kapstok waar we het aan ophangen, is het business model canvas waarbij we de waardepropositie, doelgroep en stakeholders (kernpartners) uitgelicht hebben. Samen met co-creatie en impact zijn dit vijf bouwstenen. Als je de middelste bouwstenen helder hebt, kun je co-creatie en impact bepalen.
Bouwsteen Doelgroep
Deze bouwsteen gaat over de doelgroep. Dit kan de eindgebruiker, aanbieder of opdrachtgever zijn. De bouwsteen gaat specifiek over de volgende punten: hoe breng je ervaringen in kaart?(#1), inleven in de doelgroep (#2), behoefte van de doelgroep zelf ervaren (#3), onderscheiden van verschillende type personen (#4), ervaringen in kaart brengen (#5) en doen en laten van de doelgroep visualiseren (#). De werkvormen die daarbij horen zijn:
1. Context Mapping
2. Empathy Mapping
3. Shadowing
4. Persona’s
5. Customer journey
6. A day in the life
Bouwsteen Stakeholders
In deze stap leer je je stakeholders kennen en betrekken. Welke onderlinge relaties hebben deze stakeholders (#1), op welke manier kun je ze inzetten (#2) en hoe kun je de inbreng en verwachting op elkaar afstemmen (#3). Dit kan met de volgende werkvormen:
1. Stakeholder mapping
2. Participatiespel
Filmpje van Simon Sinek over hoe leiders actie stimuleren.
.png)
Bouwsteen Waarde
Het is belangrijk om te verhelderen welke (unieke) waarde je wilt creëren. Waarde is nauw gerelateerd aan de doelgroep en kan liggen op sociaal, economisch en wetenschappelijk gebied. De bouwsteen Waarde heeft een nauwe relatie met de uiteindelijke impact. Denk hierbij aan oplossingen laten aansluiten bij de doelgroep (#1), waarde bepalen voor de doelgroep (#2), evalueren van een digitaal product (#3), product evalueren met feedback van eindgebruikers (#4). Hierbij horen de werkvormen:
1. 5W1H, 5WHY en Framing
2. Value Proposition Canvas
3. Heuristische Evaluatie
4. Usability test
Bouwsteen Co-creatie
Bij deze bouwsteen gaat het erom verschillende perspectieven naar boven te halen (#1), keuzes te maken op basis van prioriteiten (#2), hoe je waardevolle ideeën selecteert (#3), hoe je tot consensus komt (#4), aanwezige kennis en ervaringen boven tafel te halen (#5), proces voor iedereen duidelijk is (#6), een eerste indruk van een product in de praktijk (#7), samen oplossingen bedenken (#8). De bijbehorende werkvormen zijn:
1. Zes Denkhoeden van Bono
2. MoSCoW methode
3. 100 Dollar methode
4. Nominale groep methode
5. Wereldcafé
6. Process Mapping
7. Prototyping
8. Design Charette
Bouwsteen Impact
Impact wil zeggen dat je eindproduct daadwerkelijk invloed heeft en van waarde is op sociaal, economisch en wetenschappelijk gebied. In het kader van wetenschappelijk onderzoek wordt dit ook wel aangeduid met de term ‘valorisatie’: het vertalen van opgedane kennis naar toepassing in de dagelijkse praktijk. Impact hangt nauw samen met de waarde van je eindproduct. Denk na over de mogelijke impact van je eindproduct. De stappen die je wilt zetten, kun je concreet en op systematische wijze uitwerken in een valorisatieplan. Het Business Model Canvas is hiervoor een geschikte werkvorm.
Route 2: Starten vanuit de fase van het project
Binnen het Co-creatie Impact Kompas onderscheiden we vier verschillende fasen:
Fase 1: Verkennen en begrijpen
Hoe meer inzicht je hebt in de situatie en hoe meer je weet over de ervaren knelpunten van je doelgroep, hoe beter je een doelstelling voor het (onderzoeks)project kunt formuleren. Gebruik hiervoor de bouwstenen Doelgroep, Waarde en Impact.
Fase 2: Ontwerpen en selecteren
Na de analyse van het probleem en het formuleren van een doelstelling, is het in elk (onderzoeks)project belangrijk om oplossingsrichtingen te bedenken en deze ideeën om te zetten naar een concreet plan. Gebruik hiervoor de bouwstenen Stakeholders, Co-creatie en Doelgroep.
Fase 3: Testen en evalueren
In deze fase ga je de proefversie(s) testen bij verschillende personen en situaties passend bij je (onderzoeks)project Gebruik hiervoor de bouwstenen Co-creatie en Impact.
Fase 4: Implementeren en verspreiden
Als laatste stap wordt het eindresultaat van je (onderzoeks)project duurzaam ingezet in de dagelijkse praktijk. Gebruik hiervoor de bouwstenen Stakeholders en Impact.
Route 3. Starten met een methodiek
Hieronder alle genoemde methodieken van het Co-creatie Impact Kompas op een rij. Er bestaan meer methodieken dan enkel deze. Ga vooral aan de slag en ervaar de meerwaarde.
.png)
Op welk aspect van het project bent u vooral trots?
Het product zelf is ook een co-creatie van meerdere disciplines. We zijn begonnen met een versie in powerpoint en hebben het samen met de doelgroep verder laten groeien. Ook de keuze voor een interactieve pdf is gemaakt in overleg met de potentiële gebruikers. Het samenwerken met andere disciplines leert je anders kijken naar dingen. Je komt uit je comfortzone. Dit biedt nieuwe inzichten. Je moet met elkaar aan de slag en dit kost tijd. Iedereen die hieraan bijgedragen heeft, heeft geleerd. Als je producten wilt gaan ontwikkelen, doe dit dan gericht en betrek de stakeholders en doelgroep op tijd in het proces. Zo kun je de slag maken naar de dagelijkse praktijk. Investeer tijd aan de voorkant: dit win je aan de achterkant terug doordat je een product maakt dat aansluit bij de praktijk. Ga vooral aan de slag met elkaar en heb daar ook plezier in.
Filmpje
Contact
Sandra Beurskens, Universiteit Maastricht (sandra.beurskens@maastrichtuniversity.nl), Anita Stevens, Zuyd Hogeschool (anita.stevens@zuyd.nl) , Anneke van Dijk, Universiteit Maastricht (anneke.vandijk@maastrichtuniversity.nl),
Verder lezen
Het kompas bevat een uitgebreide lijst met relevante referenties.