“De mensen die wij zien hebben een ernstige depressie en krijgen daarvoor een psychiatrische en/of psychologische behandelingen, zoals ECT (elektroconvulsietherapie, medicatie, psychotherapie en rTMS (repetitieve transcraniële magnetische stimulatie).”, vertelt Annette (medisch leider zorgketen). “We onderscheiden ons van andere aanbieders in de ggz (geestelijke gezondheidszorg), vanwege onze specialisatie in de combinatie van depressie met medische aandoeningen. Denk aan de ziekte van Parkinson, maar er is ook een specifiek aanbod voor zwangeren, pre- en post-partum. In dat laatste geval is er in de behandeling aandacht voor de moeder-kind hechting.”

Zorgpad depressie
De officiële kick-off van de zorgketen depressie was dan wel in november 2022, al eerder was het verbeterteam begonnen met het uitwerken van het zorgpad depressie. Karen: “Het zorgpad omvat alle behandelopties en -trajecten die we aanbieden: in fase 1 zijn het behandelingen, die gericht zijn op reductie van depressieve klachten, in fase 2 de psychotherapiebehandeling, gericht op onderliggende onderhoudende factoren van een depressie, en in fase 3 is de behandeling gericht op terugvalpreventie, dat is vooral voor mensen met een hoog risico op terugvallen.” Er is veel tijd gestoken in het in kaart brengen van het zorgpad. Karen: “Voorheen werd alles op papier gezet en was er geen overzicht. We hebben nu netjes alles in ons EPD (elektronisch patiëntendossier) Epic gezet, met een apart tabblad depressiezorgpad, waar alle informatie kan worden ingevuld. Denk daarbij aan depressie-vragenlijsten, hoe de behandelingen zijn verlopen, etc.” 

Maandelijks overleg
Psychiaters, psychologen, maar ook verpleegkundigen, medewerkers van het secretariaat of laboranten die bloed afnemen en arts-assistenten; een grote groep mensen is betrokken bij de zorgketen depressie. Karen: “We organiseren een maandelijkse bijeenkomst. Dat is een lunch of een high tea, zodat mensen de mogelijkheid hebben om op verschillende tijdstippen aan te sluiten. Soms heeft zo’n bijeenkomst een centraal thema of hebben we een speciale gast, andere keren is het gewoon ons doel om met elkaar in gesprek te gaan. We willen de verbeterideeën van mensen op de werkvloer verzamelen en hen ondersteunen in het uitvoeren ervan.”

Verbeterideeën
Die ideeën om de depressiezorg te verbeteren variëren van klein tot groot. Annette: “Een arts-assistent die op de kliniek werkte, merkte dat het erg lang duurde om de medische informatie te krijgen die hij opvroeg. Hij is in het proces gedoken en kwam erachter dat de verzoeken voor de opvraag van medische informatie per post werden verstuurd. Hij kijkt nu met het secretariaat: hoe kunnen we zorgen dat dit proces versneld wordt?”

Karen: “Onze opnamecoördinator liep rond met een klapper met losse vellen met aanmeldformulieren van nieuwe patiënten. Zij was daarmee de enige voor wie die informatie toegankelijk was. Wat als ze er een keer niet is? We zijn nu bezig om die formulieren in Epic te zetten en te zorgen dat het voor iedereen toegankelijk is."

Annette noemt een paar voorbeelden van ideeën die direct van invloed zijn op de patiënt: “Een collega psychiater is een ‘pillenpoli’ gestart, waar mensen bijvoorbeeld advies  kunnen krijgen hoe de antidepressiva af te bouwen. Een andere collega, een verpleegkundige, heeft een geheugenboekje bedacht. Oudere patiënten die ECT krijgen, hebben vaak tijdelijk last van geheugenproblemen na zo’n behandeling. In het boekje kunnen ze gebeurtenissen opschrijven om ze later weer terug te kunnen vinden. Een laatste concreet voorbeeld van een verbeteridee is het tegen het licht houden van ons aanbod psychotherapie bij therapieresistente depressies. Onze klinisch psycholoog in opleiding zoekt uit welke vorm van psychotherapie daarvoor het meest geschikt is. Deze groep patiënten heeft vaak baat bij schemagerichte psychotherapie, die wij nu nog niet aanbieden. Zij onderzoekt of we gaan switchen naar deze therapievorm. Dat doet ze door ook de behoefte in regio te inventariseren en door literatuuronderzoek te doen.”

Onderzoek
Het doen van wetenschappelijk onderzoek maakt ook onderdeel uit van de zorgketen depressie. Karen (wetenschappelijk leider zorgketen): “We hebben een onderzoeksagenda opgesteld met een aantal onderwerpen die we belangrijk vinden. Zo zijn we bezig met onderzoek naar patiënten die last hebben van katatonie. Dat is een toestand waarin mensen verstijven over hun gehele lichaam, niet meer kunnen praten en uiteindelijk hun vitale functies ontregeld raken. Een student op onze afdeling heeft onderzoek gedaan naar de onderliggende ziektebeelden van onze patiënten die de afgelopen twee jaar voor katatonie zijn behandeld. Is het onderliggende ziektebeeld depressie of iets anders? En wat kunnen we zeggen over de behandeling die de patiënt heeft gehad? Daarnaast is een epidemioloog momenteel bezig met onderzoek naar het effect van ECT op depressie.”

Er is een grote wens voor een promovendus binnen de zorgketen, om zo meer toegepast onderzoek te kunnen doen. Annette: “We hebben een paar mooie verbeterideeën die eerst grondig onderzoek vereisen. Denk aan tools die patiënten direct kunnen gebruiken voor inzicht in hun herstel. Op dit moment is er nog geen financiële ruimte voor, maar dat zou heel mooi zijn.”

Patiëntenparticipatie
Niet alleen de zorgprofessionals binnen de zorgketen kunnen bijdragen aan verbetering van zorg voor mensen met depressie, er is ook ruimte voor patiëntenparticipatie. Annette: “Toen we net begonnen, heeft een arts-assistent een patiëntenpanel opgezet. We hebben toen mensen uitgenodigd die hier in behandeling waren om na te denken over belangrijke uitkomsten van zorg? Wat is jouw idee van herstel? We merken dat artsen over het algemeen denken dat herstel betekent dat de klachten weg zijn, waar patiënten herstel meer associëren met de waarde van het leven, het omgaan met tegenslagen en het hebben van waardevolle relaties. Op basis van de respons van onze patiënten hebben we een aantal herstelvragen gedefinieerd die we nu gebruiken voor de evaluatie van behandelingen. Naast het patiëntenpanel, mogen we twee patiënten onze vaste ‘consultants’ noemen: een oud-patiënt en een patiënt van de patiëntenvereniging voor depressie. Zij haken periodiek aan om met ons van gedachten te wisselen. Dat levert echt een ander perspectief op. Het laatste half jaar zijn we bezig naasten meer te betrekken om erachter te komen: wat kan er voor jullie beter?”

Benieuwd naar de zorgketen depressie bij het St. Antonius Ziekenhuis? Meld je dan aan voor het werkbezoek op 22 september.
Lees ook de interviews van de andere zorgketens terug.